Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Volledige Tekst van Zitting

ZITTING B Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 10 maart tot 10 april 1637.

Aantekeningen van Sybrand Schot, pensionaris van Purmerend.

In het handschrift niet ingevulde namen of bedragen zijn met … aangegeven. Letters of woorden tussen [ ] zijn door de bewerker toegevoegd.

Notule gehouden bij de gedeputeerden van Purmereynde in de vergaderinge van de Ed. Groot Mo. Heeren Staten van Hollant ende Westvrieslant, uitgeschreven tegen den 4en martii 1637 ende gehouden in de vergaderinge van den XVen martii tot den Xen april beyde incluys, 1637.

Gedeputeerden van Purmereynde: de heer burgemeester Dirck Albertsz. Ruyter ende Sijbrant Claesz. Schot.

1. De voorss. gedeputeerden sijn op maendach 's morgens ten vijff uyren wesende den IXen martii voorss. van huys gegaen ende 's avonts ontrent 9 uyren (d'reyse genomen hebbende over Haerlem) in Den Hage wel aengecomen, verstaende uyt den heer secretaris, die gisteren in de vergaderinge was geweest, dat tot noch toe verscheyden leeden waren gebleven absent ende sulcx niet was uytgerecht als eenige brieven gelesen, niet veel sonders inhoudende als een van Billerbeeck uyt Keulen onder anderen dat den keyser deser werelt was overleden, sijn lichaem geopent ende een groot steen daerin gevonden in sijn blaes van 4 loot swaer, daervan hij noyt pijne geleden heeft. Is overleeden den 15e februari.

Dinsdag 10 maart 1637

2. Is gelesen een brieff van de heer secretaris van de ambassadeur Liere uyt Venetiën den 13e februarii meldende van de vreede tusschen de coning van Spangiën ende Vranckrijck, alsmede tusschen Spangen ende Parma, die voor seecker wort gehouden, ende de capittulatiën eerstdaechs worden verwacht.

3. De heer raetpensionaris Cats heeft geopent datter voornemelijcken drie poincten waren die haest vereyschten, onder anderen de saecke van de zee, daervan de gedeputeerden, d'leste vergaderinge gecommitteert omme nae Zeelant te gaen tot beweech van de heeren Staten aldaer opte Camer van Asseurantie door 't last- ende veylgelt, rapport soude connen doen, daerop de heer pensionaris Beaumont van Dordrecht mette heer Allert Conradi van Amsterdam ende burgemeester Ben van Hoorn door de mont van de gemelte Beaumont in 't lange rapport hebben gedaen van haer wedervaren aldaer, daervan de conclusie principaelijcken bestaet in 2 poincten volgens de schrftelijcke resolutie in date den 19en februarii daervan uytgebracht:

1. dat de lijste van last- ende veylgelt mach worden geëxamineert, gemodereert ende sulcx gedresseert dat alle ongelijckheyt mochte werden wechgenomen.

2. dat een vaste ordre mach werden beraempt op de directie ende 't beleyt vandien, daerop sij tevreeden waren in naerdere conferentie te comen omme 't groot verloop in de saecke van de zee met alle mogelijcke middelen te redresseeren ende goed naebuerschap tusschen de voorss. provinciën te onderhouden. Daerbij gelesen is het XXVe poinct van de beschrijvinge als slaende op de saecke van de zee, in de lest voorgaende vergaderinge uytgeschreven.

Daerop nae deliberatie geresolveert is, alvooren de gedeputeerden [te] bedancken van haer gedane moeyten, dat aen de heeren Staten van Zeelant sal worden geschreven dat haer gelieve vooreerst te resolveeren tot consent op 't voorss. last- ende veylgelt ende dan hare gedeputeerden daermede herwaertsaen te senden omme voorts mette gedeputeerden van dese provincie te besoigneeren op de directie ende gemoveerde swaricheeden den anderen contentement te doen; dat ondertusschen 't besoigne hier sal worden bij der hant genomen omme te prepareren dat de nieuwe beraemde ordre sal worden gemaincteneert, de 22 scheepen mette jachten ende fregatten in zee gebracht ende alle devooren aengewent bij de provinciën omme haer defecten te suyveren; dat daerenboven noch in besoigne sal werden geëxamineert omme 8 à 10 jachten ende fregatten extraordinaris in zee te brengen omme daermede den vijant tegen te gaen, ende waer de penningen sullen connen werden gevonden, daertoe gecommitteert sijn d'heer Van der Mijl, Dort, Delft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enchuysen.

4. Wijders is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van de 2e martii omme uyt de consideratiën bij de heer ambassadeur Camerario ende Spiering als affgesanter van de crone Sweden van nieus gemoveert, d'subsidie aen deselve croone te willen continueeren op 't spoedichste doenlijcken voor 3 maenden ende ordre stellen op de prompte betalinge van dien, gemerckt de noot daertoe nu meer als voor desen presseert. De heer Cats heeft daer mondeling bijgevoecht dat voor de aencoomste van eenige leeden oock is gelesen een brieff van Sijn Hooch.t den heere prince van Orangiën ten fijne voornoemt, met vermaen aen de leeden daerop mede regard te willen nemen.

Is goedtgevonden dat mette gesanten van de crone Sweeden opte continuatie van aliantie sal mogen werden gebesoigneert ende soo alrede daerop yets is gedaen, daervan alhier aen de vergaderinge rapport te doen, oock geen vorder besluyt te maecken als op rapport ende approbatie; soo der oock van voorgaende gedragen consenten noch subsidie onbetaelt soude mogen sijn, d'selve billick behooren te werden voldaen.

5. Is voorts bij de heer raetpensionaris voorgestelt dat al lang voor desen van d'administrateurs van de croone Sweden aen desen Staet geschreven is een brieff in generale beleeffde termen omme bij de nieuwe coninginne alle vruntschap ende alle goede correspendentie met desen Staet te continueeren ende onderhouden, d'welcke wel is gelesen, maer niet beantwoort, daerover den ambassadeur Camerarie sich beclaecht, alsoff de vruntschap mette croone Sweden niet seer considerabel was, dat lichtelijcken aenstoot soude connen geven.

Is verstaen dat desen brieff vanwegen de heeren Staten-Generael met beleeffde ende generale termen tot continuatie van alle vruntschap sal werden beantwoort, sonder nochtans desen Staet daerbij te ingageren.

6. De heer raetpensionaris heeft noch gemoveert dat de heere Bruynings wegen de stadt Enchuysen is gecommitteert in de Generaliteyt, versoeckende daervan behoorlijcke commissie, 'twelck is toegestaen ende geaccordeert.

7. De heer ambassadeur van Charnacé, voor desen te kennen gegeven hebbende hoe dat den vijant door de baetsoeckende menschen van deesen Staet van alle nootdruft wort versien, tot groot naedeel van Sijne Ma.t van Vranckrijck ende desen Staet, met versoeck dat daerinne mach werden versien.

Is nae deliberatie goedtgevonden dat in conformité van voorgaende resolutie tegen diegeene daeraen schuldich sijnde, sal werden geïnformeert ende door den fischael tegen haer geprocedeert. Ende off voor toecomende een placcaet sal werden geformeert, 'tselve sal bij resomptie naerder werden gedelibereert.

8. Is voorts goedtgevonden dat de kruysers van Zeelant, gelijck mede de directeurs van haer verdiende ende noch onbetaelde premie sullen worden betaelt volgende voorgaende resolutie, maer off d'selve kruysers bewoogen sullen werden haer weder in zee te willen begeeven op soodanigen voet als bij naerder besoigne soude connen werden geaccordeert omme den vijant alle mogelijcke ende noodige affbreuck te doen, daerop sal bij resomptie mede naerder werden geresolveert.

Woensdag 11 maart 1637

9. Sijn binnengestaen de heer Beaumont van Dordrecht ende Anthonij Oetges van Amsterdam ende heeft deselve Beaumont geproponeert dat sijluyden voor desen op de leste vergaderinge openinge hebben gedaen van de saecke van Aemlant, daer nu een yegelijck de mont vol affheeft door de fameuse boekjes ende libellen die opentlijcken werden uytgestroyt, daerover sij haer ten hoochsten beclagen, verclarende dat sij hierinne niet en hebben gedaen als omme den dienst van 't lant te betrachten; verstaende dat de heerlicheyt als op riemen dreeff ende aen vreemden soude worden gegeven, hebben sij geacht dienstelijcker te wesen dat hetselve mochte comen op haer; niettemin bemerckende dat sulcx niet ten besten wort genomen, renunchieeren van 't recht dat haer daerbij wort gegeven, met verclaers van sich daermede niet vorders te sullen bemoyen, ende versoecken in protexie genomen te werden; dat anders niemant van de regieringe seecker can sijn als sulcke ongebondenheyt ende uytstroyinge van fameuse libellen werden getollereert.

Daerop d'heeren Eedelen, advijserende vanwegen d'selve, is verclaert, naedien dese saecke door 't geheele lant soo ruchtbaer geworden is dat een yegelijck de mont daervan vol heeft, dat voor de reputatie ende de gerechtigheyt van 't lant aen de eene sijde ende van de heeren dese saecke aengaende, aen de ander sijde best ende dienstelijcken sal sijn d'selve niet te versmooren, maer naecktelijcken te ondersoecken off daerinne is gepecceert dan niet; dat daeromme de originele brieven van investiture van den keyser ter saecke van Aemlant op voornoempte heeren gepasseert, alsmede van de brieff bij de keyser aen de cardinael-infant geschreven, mitsgaders van de procuratie bij de heeren gepasseert omme de heerlickheyt van Aemlant van de keyser op haer te versoecken, gelijck mede den brieff bij die van Vrieslant op dat subject aen de heeren Staten-Generael geschreven, hier in de vergaderinge behooren te werden geëxhibeert omme aen den advocaet-fiscael overgelevert ende bij d'selve mette Hooven van Justitie gecommuniceert ende nae examinatie een advijs geformeert te werden, omme, 'tselve gesien, naerder daerop te disponeeren. Dat ondertusschen de commissie van de voorss. 2 heeren omme ter Generaliteyt te gaen sal cesseeren.

Eenige als Leyden ende Medenblick hebben d'saecke noch swaerder, andere wat lichter ende sommige al vrij lichter opgenomen, maer meest alle daerin overeencomende dat alle de voorss. brieven, bij de heeren Eedelen gespecificeert, hier aen de vergaderinge behooren te werden overgelevert ende gelesen omme de waerheyt van de saecke te verstaen, maer omme d'selve alsdan (mettet advijs dat de heeren van de Reeckeninge daerbij souden connen voegen nopende de gerechticheyt van 't voorss. lant ende off de Graeffelicheyt van Hollant daer iets op heeft) aen de fiscael over te leveren, als bij de heeren Edelen geadvijseert, hoewel niet omme daermede te willen toonen alsoff de saecke soude smaecken criminel, maer allene omme d'selve stucken in ordre te versamelen ende aen de voorss. Hooven, dat is den Hoogen ende Provincialen Raet, over te leveren om advijs, ende middellertijt d'commissiën van de heeren voornoemt te surcheeren.

Meynden sommige dat wat te hard soude wesen geprocedeert; dat men daeromme de fischael behooren voorbij te gaen ende de stucken te senden aen beyde voorss. Hooven om advijs off de gemelte persoonen haren eedt aen 't lant gedaen oock hebben te buyten gegaen, ende off 't lant in sijn hoocheyt ende gerechticheyt daerbij is vercort; dat ondertusschen de saecke van de commissie voornoemt gelaten soude werden in sijn geheel, opdat alsoo geen vooroirdel ende prejuditie en wert geleyt in de goede naem ende faem van de voorss. heeren, die haer soo getrouwelijcken in den dienst van 't lant hebben gequeten.

Noch anderen meynden dat d'saecke, gaende aen beyde Hooven, soude wesen van al te langen treyn; dat men daeromme maer behooren te gaen aen 't Hoff Provinciael, veele oock voor billijck achtende dat alle fameuse libellen door den fiscael werden ingetrocken ende tegen de druckers geprocedeert volgende de placcaten off dat men d'selve speciaelijcken behooren te verbieden. Doch is d'saecke opgehouden in naerder resomptie tot morgen.

10. Wijders is gelesen de extensie van de resolutie op gisteren ter saecke van de zee genomen, d'welcke d'leeden haer wel hebben laten gevallen ende goedtgevonden dat d'selve sonder eenich uytstel sal werden bevordert.

Ende bij die occasie oock naerder sijnde gedelibereert off men soude trachten omme de kruysers van Zeelant weder in zee souden connen brengen tot affbreuck van den vijant, is 'tselve alsnoch opgehouden, te meer alsoo bericht wierde gedaen dat sij maer één schip in 't vaerwater hebben.

Is oock bij resomptie goedtgevonden dat voorgaende placcaten tegen dengenen die den vijant eenige toevoer off assistentie van scheepen doen geëmaneert, sullen werden opgesocht ende geëxamineert off naerder voorsieninge daertegen sal dienen te werden gedaen.

11. Is oock gelesen een advijs van den heer ambassadeur Willem van Lier, van Venetiën gearriveert sijnde in Vranckrijck den VIen martii uyt Parijs, dat hij in sijn eerste audiëntie, soo bij den coning als bij den cardinael ende den hartoch van Orleans seer beleeffdelijcken was bejegent met groote affectie tot desen Staet; dat Sijn Ma.t verclaerde de gemaeckte aleantie, 'tsij in cas van oirloge off van vreede, volcomelijcken sal presteeren, hebbende alrede ordre gestelt tot betalinge van de eerste 500.000 £ ende dat de reste oock op haren tijt sal volgen. Heeft oock hoope tot de betalinge van de vloot van Houteyn ende gesoncken schepen voor Rochel, daerop Sr. Grof al assignatie van 100.000 in handen ende heeft hoop tot noch 200.000 £; dat men daer bespeurende dat den vijant meer schijnt vervreempt te wesen van de vreede als voor desen, d'oirsaecke daervan is dat men verleden jaer vanwegen desen Staet allene defensive heeft gegaen, dat nu met vroech te velde te gaen dient te werden gerepareert omme alle mogelijcke affbreuck aen de vijant te doen, ende hem door de wapenen tot reden te brengen; dat den hartoch van Wijmeren dagelijcx ten hooff gaende haest met een goedt leeger sal vertrecken omme de saecke van Duytslant bij te springen, secht 10.000 man starck te sijn ende van verscheyden oorden.

12. Is noch gelesen een advijs van de agent Glarges den 9en martii 1637 dat 12 coopvaerders ende een oorlochschip van 't lant van de vloote van Nantis tot Duynckercken; dat schipper Sallem van Eerstwoud voerende een nieuwe fluyt, siende een Frans oirlochschip ende meynende dattet een Duynkercker was, sijn schip t'enemael heeft geruympt sonder yemant scheep te laeten. Is daerop bij de Fransman tot Calus ingebracht ende alhoewel sij hetselve hielden als aen haer vervallen, soo heeft nochtans eyntelijcken de gemelte Glarges sooveel te wege gebracht dat se haer met een cleyne vereeringe hebben laten contenteeren. Sal daeromme mettet eerste convoy nae Hollant comen.

Den resident off agent van Engelant is nae Parijs gegaen, hebbende wat goets wegen sijn meester de coning in mandatis die hij haest te hoove bij Sijne Ma.t sal openbaren.

Donderdag 12 maart 1637

13. Is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van den 3en martii. Naedien den coning van Spangen onder dexel van vreedenhandel alle middelen aenwent om sijn macht grooter ende grooter te maecken ende alsoo te comen tot sijn intendit, daertegen men dan vanwegen desen Staet mede op sijn hoede moet weesen omme vroech in 't velt te gaen ende, 'tsij defensive off oock offensive nae de gelegentheyt sal presenteeren, alle affbreuck te doen, soo versoecken Haer Ho. Mo. dat de decharges van de Raet tot de halft van de leegerlasten op 500.000 £ tegen Ia april mogen werden voldaen, elck voor sijn quote.

Is goetgevonden dit op te houden totdat de petitie van den Raet, als daerinne begrepen sijnde, ordentelijcken bij der hant genomen ende bij resolutie affgedaen sal werden, gemerckt anders aen stucken ende brocken wert geconsenteert, ende de reste opengelaten, gelijck in 2 Ã 3 voorgaende jaeren is geschiet, dat confusie moet veroirsaecken.

14. Op 't IIIe poinct van de beschrijvinge omme alle de middelen jegenwoordich in verpachtinge comende, gelijck mede het placcaet ende ordonnantiën daertoe dienende, te arresteeren ofte te corregeeren ten meesten dienste van de lande, waerinne is geconsenteert op de naevolgende conditiën, te weten dat de heeren Gecommitteerde Raden de ordonnantie van de turff claer sullen stellen omme de oude dispuyten voor te comen ende hier communiceeren omme gearresteert te werden; dat se oock sullen examineeren omme de pene in de ordonnantie claer te stellen die in een overtredt off die in alles schuldich is.

Insgelijcken off dienstich soude sijn de bieren nu voor 3 maenden ende dan voor een geheel jaer te verpachten tot voorcomen van frauden; dat oock de ordonnantie van de 30e penning sal werden gecorrigeert op den 20en ingevolge van voorgaende resolutie.

15. Is wijders bij de heer raetpensionaris Cats voorgedragen, naerdien de leeden op de leste vergaderinge is bekent gemaeckt dat eenige comptoiren van 't lant niet machtich en waren omme de lasten, op haer geassigneert, te betaelen, t'samen bedragende 295.260 gulden, sulcx nodich is haer daerover te subsidieeren, daerop voorgeslagen was een negociatie van 500.000 £ ende namen de leeden aen die geen last en hadden, haer last in te schrijven, 'twelck bij eenige gedaen is, maer bij anderen niet, versoeckende oversulcx alsnoch haer daerop te willen verclaren.

16. Dat voorts de leeden gelieven te verclaren waeruyt de ongerepartieerde troupen, die noch in dienst sijn gecontinueert, sullen werden betaelt, daerop sij groote instantie sijn doende, is goedtgevonden dat met alle mogelijcke devoiren sal werden gearbeyt omme loopende middelen te consenteeren omme daeruyt dese luyden oock eenige betalinge te versorgen.

17. Voorts alsoo op gisteren goedtgevonden is dat alle de stucken dienende tot de saecke van Aemlant hier in de vergaderinge souden werden geëxhibeert ende gelesen, dienvolgende heeft de heer raetpensionaris verclaert dat d'selve onder hem waren gelevert ende zijn gelesen als volcht: eerst den copie van de procuratie onder de hant van Sijmon van Beaumont, burgemeester der stadt Dordrecht, ende Anthonij Oetges, ridder, heer van Waveren, burgemeester der stadt Amsterdam, beyde residerende in de raet van de Staten van Hollant, geschreven in hoochduyts, daerbij Julius van Aissma wert geauthoriseert omme 't voorss. leen van Aemlant op haer ende consorten te versoecken, gedateert in Den Hage den 12en september 1636.

Item noch een copie van een procuratie van de voorss. 2 heeren, mede in 't hoochduyts, ten fijne als vooren op Foppius Aissma, gedateert binnen Arnhem den 10en december 1635.

Voorts de originele brieff van investiture van 't voorss. eylant, geschreven in latijn gedateert den 7en julii 1636, daerbij eenen Ernst Somh met sijn huysvrou van Camminga voor ¼ ende de voornoemde 3 heeren, namentlijcken Foppius van Aissma, Sijmon van Beaumont ende Anthoni Oetgens in qualité voornoemt mede elck voor ¼ paert werden beleent onder den eedt van getrouwicheyt bij de voorn. Somh uyt crachte van de voorss. procuratie, lijffelijcken in de siele van de voorss. personen gedaen.

Wijders de brieff bij den keyser aen de cardinael-infant op dit subject in date den 25en october 1636 geschreven omme de neutraliteyt van 't voorss. Amelant te willen continueeren des daertoe bij de voorss. heeren versocht sijnde.

Noch een brieff van den 20en februari lestleden, bij de Staten van Vrieslant aen de heeren Staten-Generael geschreven, dat eenige baetsoeckende menschen haer sooverre hebben vergeeten dat se van de keyser hebben versocht ende becomen brieven van investiture van 't eylant van Amelant, dat over de hondert jaren bij een Camminga, sijnde een treffelijck eedelman, aldaer gerustelijcken is gepossedeert ende beseeten, daeruyt dan groote swaericheyt soude staen te verwachten. Versoecken oversulcx dat Haer Gr. Mo. sulcke vreemde ende ongehoorde acten doch willen in goede achtinge nemen, ende de jegenwoordige vrijheer van Amelant in sijn gerechticheyt te maincteneeren.

Daernae heeft de heer Oetges voor hem ende de heer Beaumont verclaert dat sij in allen deesen niet voorgehadt en hebben yets te doen tot naedeel van 't lant, maer wel tot voordeel omme vreemden daeruyt te houden. Hebben daervan oock kennisse gedaen daer 't behoort, ende gecommuniceert met eenige notabele leeden van de regieringe, onder anderen mette heer van Sommerdijck, die niet aenstootelijcken daerin en vonde, maer soude in gelijcke gelegentheyt soodanige gifte wel accepteeren, ende haer 5e man wel willen weesen, soo sij hem wilden inlaten. Meynen oock, soo dese saecke ten lesten wert verhandelt, dat soodanige uytcoomste soude connen werden gevonden dat alle de leeden van de vergaderinge daermede souden wesen gecontenteert.

Daernae is noch gelesen het advijs van de Camer van de Rekeninge, antwoorde van den brieff van de heeren Gecommitteerde Raden van de 20en februari, 't gemelte advijs was staende op seecker bijgaende extract, den 12en martii voorschreven, dat hartoch Albert van Beijeren, grave van Hollant, ende Willem van Beijeren, grave van Oosterbant des hooch gedachten hartoch Alberts soon, tesamen in eenen brieve, gegeven tot Staveren sondachs naer S.te Laurensdach 1398 aen heer Arent heere van Egmont ende van IJselsteyn, dat gelegen is aen de Schellinge, dat is te verstaen putte ende galge in hoge en lage als vrije heerlicheyt, toebehoort, uytgeseyt de zeevont ende tollen, die de graven aen hunselven hielden, ende dit is geweest de Ie uytgifte. Daernae hebben de graven van Egmont van tijt tot tijt van de princen deser landen ende van haer naecomelingen, graven ende graeffinnen van Hollant, vergeven ende te leen ontfangen hebben tot grave Philips van Egmont toe, die anno 1590 in Vranckrijck verslagen is, ende met Amelant beleent is geweest op de 15en junii 1578, maer hebben de voorschreven graven in 200 ende meer jaren niet in possessie geweest off eenich genot gehadt, maer wel Vriesse eedelluyden van Camminga, die 'tselve als vrij eygen besitten, breder vermeldens 't voorss. advijs van de Camere daervan.

Naenoen, alsoo de omvraech was blijven steecken, heeft de heer raetpensionaris voorgedragen dat de heer van Sommerdijck, kennisse hebbende becomen dat sijnen naeme in dese sake mede is gespelt alsoff hij daervan yets tot voordel van de impetranten soude hebben geseyt, heeft tegen de heer raetpensionaris verclaert haer geraden te hebben dat se 'tselve te kennen souden geven aen mijnheeren de Staten; dat die haer best souden seggen wat van de saecke was, 'twelck sij seyden niet gesint te sijn, maer mette communicatie aen eenige van de outste regenten gedaen, te laten deurstaen. Versoeck daeromme de gemelte heer hier in de vergaderinge te mogen werden gehoort ter presentie van de voorss. impetranten, opdat sijne eer in desen niet en werde gecrenckt, 'twelck hem toegestaen is. Verclarende voorts de heer raetpensionaris dat Sijn Hoocheyt de heere prince van Orangen mede niet wel tevreeden is dat sijn naem in desen wert gebruyckt. Sal hem daervan wel connen in de vergaderinge purgeeren.

De heer raetpensionaris beclaecht sich oock selffs dat hem gisteren t'sijnen huyse door de pensionaris Beaumont van Dordrecht is aengeseyt dat hij de intentie ende 't advijs van de Heeren Ed. qualijck hadde gevat ende geuyttet, 'twelck onwaerheyt is, versoeckt daeromme dat hij mach werden gekent voor degene hij is, ende soo niet, getraduseert. De pensionaris Beaumont bekent sulcx geseyt te hebben ende sulcx oock wel souden connen staende houden, maer vindende niet geraden den persoon, die 't geopenbaert heeft, te noemen. Daerop de heer van Brederoede seyde, soo sijn persoon daermede wierde gemeynt, dat hij haer soude doen liegen ende daervoor sterven; dat onderscheyt moste werden gemaeckt tusschen discourssen, comptementen ende de saecke selven.

Is goedtgevonden dat de heer van Sommerdijck volgens sijn begeerte in presentie van d'impetranten van de investiture sal werden gehoort, dewelcke daernae binnencomende heeft verclaert dat de voorss. impetranten op een sondach 's middachs t' sijne huyse sijn gecomen ende hebben hem vertoont den brieff van investiture ende geseyt dat haer deselve was toegecomen buyten haer toedoen gansch onverwacht, ende gevraecht wat hem daervan dochte, daerop geseyt heeft datter geen rechtveerdiger goet en was als dat yemant buyten sijn toedoen off verdiensten wert toegesonden, maer hadde haer niettemin geraden 'tselve mijnheeren de Staten bekent te maecken, dat sij seyden niet van meyninge te sijn te doen. Meer andere discourssen waren gevallen. Daernae hebben de impetranten verclaert dat sij niet gedacht en hebben omme yets tot nadeel van Sijn Ed.t te duyden.

Op alle 'twelcke sijnde gedelibereert heeft de vergaderinge eenparich contentement genomen mette verclaringe van de heere van Sommmerdijck, ende dat hem daervan acte tot sijn verschooninge sal werden gegeven; dat voorts de saecke ten principale op 't versoeck van eenige leeden 3 Ã 4 dagen sal opgehouden werden omme met haer principalen te mogen communiceeren ende versochten oock verscheyden leeden copie van de gelesen stucken.

Vrijdag 13 maart 1637

18. De leeden weder aengemaent sijnde omme alsnoch te willen consenteeren in de versochte negociatie van 500.000 £ omme daermede de comptoiren die haer lasten van affectatie niet connen vervallen, te mogen subsidieeren, de soldaten betalen ende d'saecke buyten confusie in goede ordre gehouden werden. Is effter om de difficulteyt van eenige leeden in resomptie opgehouden moeten werden.

19. Op 't Ie poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren in alle de middelen voor 't jaer 1637, sulcx d'selve in 't voorleden jaer 1636 sijn verpacht off gecollecteert geweest, hebben alle de leeden bewillicht, behoudens parthiculiere consideratiën op de ordonnantiën die naemaels sullen mogen werden gemoveert, omme alsdan daerop gedisponeert te werden nae gelegentheyt van saecken.

20. Maer op 't IIe poinct van de beschrijvinge, omme 't redres generael van de verpondinge mede te willen continueeren, hebben veel leeden swaricheyt gemaeckt. Eenige als niet dragelijcken, anderen off notabele somme inhoudende tegen doleantie, die metten eersten behooren te werden affgedaen. Noch andere dat de restanten eerst behooren te werden gesuyvert, ende eenige consenteerden, mits dat op haer doleantie mede behoorlijcke regard sal werden genomen, sulcx de saecke is gehouden in resomptie, met vermaen aen de leeden de hooge noot doch te willen behartigen ende apprehendeeren soo 't behoort.

21. Wijders heeft de heer raetpensionaris weder geproponeert dat eenige leeden menen d'saecke van Amelant behoort te werden geaccelereert ende ten eynde gebracht, versoeckende de leden haer daerop naerder te willen verclaren.

Waerop bij resomptie sijnde gedelibereert, is eyntelijcken met genoegen van de leeden conform de meerder stemmen geconcludeert dat de procuraten, de brieven van investiture, de brieff van de keyser aen de cardinael-infant, item van de heeren Staten van Vrieslant aen de heeren Staten-Generael, het advijs van de Camer van de Rekeninge, alsmede de resolutie dat de impetranten hebben gerenuncieert, ende alle verder bericht dat hiertoe soude mogen dienen, sullen gesonden werden aen beyde Hooven van Justitie omme te hooren die daerop gehoort behooren te werden ende voorts rijpelijcken te examineeren off de voorss. impetranten haer eer, eedt ende dienst van 't lant wel hebben gequeten, alsmede off de hoochheyt, gerechticheyt ende preëminentie van 't landt daerdoor niet en is vercort, ende op alles te dienen van advijs, omme 'tselve gesien, dan hier vorder gedelibereert te werden op de voortganck ofte ophoudinge van de commissie van de voorss. heeren Beaumont ende Oetges ter Generaliteyt.

22. Op 't VIe poinct van de beschrijvinge noopende den handel op Brasijl off denselven langer onder de parthiculieren te contineeren off onder de Compagnie van West-Indiën volgens 't octroy te reguleren, is nae deliberatie verstaen dit te wesen een gansch hoochwichtige saecke voor de Compagnie, waeraen desselffs welstant off onderganck is hangende, daerop verscheyden consideratiën sijn gemoveert ende is ditmael in resomptie opgehouden.

Zaterdag 14 maart 1637

23. De heer Van der Mijl heeft rapport gedaen van 't besoigne gevallen omme te examineeren off men noch niet behoorden te doen equiperen ende in zee te brengen 8 off 10 fregatten omme alsoo met cleyn vaertuych den vijant tegen te gaen ende alle affbreuck te doen, 'twelck ten hoochsten dienstelijcken was gevonden, maer waer de penningen daertoe nodich te vinden, daer quam het op aen ende laeten sulcx ter discretie van de vergaderinge.

Daerop nae deliberatie verstaen is dat men de middelen in de beschrijvinge promptelijcken sullen bij der hant nemen, omme eenich consent gedragen daerop dan te negocieeren.

24. De heer Brasscher van Delft heeft geproponeert dat de ses fregatten, de Groote Visscherie voor desen in plaetse van oirlochschepen toegevoecht, waren geëstimeert te sullen costen 112.000 £ ende daernae bevonden is dat het geschut ende maentgelden waren vergeeten, 'twelck t'samen 42.000 £ heeft gecost, versoeckende daervan voldoeninge.

Is goetgevonden dat daervan ordonnantie sal werden gepasseert ende middelen gevonden daeruyt de betalinge mach werden gedaen.

25. De keersemaeckers van Amsterdam op op haer versoeck toegestaen dien impost te mogen hebben bij continuatie, sulcx sij met d'heeren commissarisen, gaende op de verpachtinge, sullen connen accordeeren, mits dat in alle andere steden sulcx mede versocht werdende, sulcx van gelijcken sal geschieden.

26. Het VIe poinct van de beschrijvinge nopende den handel op Brasijl, off men die noch voor parthiculieren open sal laten off brengen aen de Compagnie, bij resomptie hervat sijnde, is geconsidereert dat daeraen is hangende off den op- off onderganck van de Westindische Compagnie, ende mitsdien den Staet van den lande ten hoochsten betreffende, dat wel rijpelijcken dient te werden geëxamineert.

Is goedtgevonden dat alle de geschriften daertoe dienende in de volle vergaderinge sullen werden gelesen, opdat alle de leeden daervan volcomen kennisse hebbende des te beeter sullen connen oirdelen wat dienstich off ondienstich sal sijn.

27. De bedijckers van de Schermer is op haer versoeck voorleden vergaderinge gedaen ende 't advijs bij de Camer van de Rekeninge daerop gegeven, doch doenmaels bij de heeren van Amsterdam opgehouden omme met haer principalen te communiceeren, nu geaccordeert 7 jaren prolongatie van vrijdom ende verminderinge van de recognitie van 3 gulden op 30 sts. per morgen.

28. De ingesetenen van de landen van Heusden, Etten ende Meuwen versoeckende door den overlast van inlegeren ende diergelijcken continuatie van haer redemptie ende verminderinge vandien nae dat de lasten sijn meriterende, 'twelck gestelt is aen de heeren Gecommitteerde Raden omme daerop te disponeren als nae behooren.

29. De heer Van der Mijl als heere van S.t Anthonispolder te kennen gevende in 't redres generael van de verpondinge te hooren beswaert te sijn 155 gulden 's jaers, versoeckt daervan ontlastinge. Is goetgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

30. Philips van der Straten proces gevoert hebbende over de goederen van sijn overleeden soontgen etc. tegen Dirck, Fransoys ende David van Os, daervan bij den Hogen Rade is gesentensieert in cas van possessoor en petitoir, versoeckt interpretatie op 't 18, 19 ende 21 articule van den Hogen Rade haer instructie off sij ter eerster instructie impetitoir vonnisse mogen wijsen. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van 't Hoff.

31. D'heeren Gecommitteerde Raden advijserende op de ordonnantie van de turff, dat men in 't 2e articule souden royeeren de woorden van oude gebruyck ende in plaetse van dien setten dat de pachters haer sullen reguleren nae dese ordonnantie, 'twelck bij de leeden is geaccepteert. Maer omme het 9 ende 10 articule sulcx te dresseeren dat de luyden, haer met turfftrecken generende, voor haer eygen brant den impost souden moeten betalen, daertoe conden de heeren Eedelen niet verstaen. Is daeromme opgehouden in resomptie.

32. Voorts dat men den impost van de bieren omme de slingermaenden ende andere sluyckeriën, die in de [maent] meert vallen voor te comen, nu voor 4 maenden ende naemaels voor een geheel jaer off van nu aff voor 16 maenden behooren te werden verpacht, daerop de leeden haer consideratiën hebbende, is gehouden in resomptie.

33. Ende noch dat de fraudateurs van de bieren de boete behooren te betalen aen alle de pachters, onaengesien d'selve pachten sijn gecombineert dan niet, 'twelck mede bij de leeden in resomptie is gehouden als daerop niet eens van gevoelen sijnde.

34. Lambert Lambertsz. van Winckel, woonende tot Schagen, versoeckende seeckere fideï-commissarise goeden te mogen vercoopen omme daermede [...] gevangen sittende te mogen verlossen, is gestelt aen 't Hoff om advijs.

35. Is gelesen een brieff bij de heer ambasssadeur Beveren den 4 maert uyt Londen aen Sijn Hoocheyt de heere prince van Orangiën geschreven, dat de coning van Engelant sich in den handel met Vranckrijck meer heeft geëlargeert als Vranckrijck verwachte. Sal 15 oirlochschepen tegen den 25en april gereet maecken omme onder de vlagge van de keurvorst Pals op commissie van Vranckrijck in zee te gaen tot affbreuck van Spangiën; dat Vranckrijck niet sal handelen van pays als mette restitutie van de Pals ende dat de keurvorst in de keur sal comen nae het overlijden van Beijeren, ende soo binnen 3 maenden nae de voorss. 25en april geen restitutie wert belooft, dat dan Engelant mettet huys van Oostenrijck sal breecken ende Spangen daervan notificeeren; dat de graeff van Arondel apparent nae den handel tot Keulen sal gaen; dat in Engelant een volontare compagnie soude werden opgerecht van 20.000 £ capitaels met 14 coningsscheepen, 6 galeyen ende XI coopvaerders.

Drie Engelsche schepen uyt Spangen met 350 cassen silver waren in Engelant gearriveert. D'coning hadde consultatie 'tselve wel te mogen aenhouden, maer daertoe noch niet geresolveert, wierden ontladen ende 1/3 in de Munt gebracht, daerop de heer Cats seyde yemant gesproocken te hebben dat se al tot Duynkercken waren gearriveert.

Is goedtgevonden dat de heer Beveren volgende sijn yeteratijff versoeck, meermalen voor desen gedaen, sal mogen te huys comen, ende de heer ambassadeur Joachimi hier sijnde weder derwaertsaen omme in dese gelegenheyt den dienst van 't lant te betrachten, sonder langer te wachten nae instructie op 't last- ende veylgelt, waerop men tot noch toe sijn verblijff heeft gefondeert.

36. De bedijckers van het Witsmeer off Schagerwaert versoeckende commisarisen uyt de heeren Eedelen, Amsterdam ende Alckmaer omme seeckere questiën over de landen, riedbossen ende andere te decideren, is goedtgevonden hier te hooren 't advijs van de heeren Committeerde Raden van de Noorderquartier off parthijen daermede tevreeden sijn.

37. De leeden sijn wederom bij resomptie door de heer raetpensionaris serieusselijcken aengemaent omm alsnoch te willen consenteeren in de meermalen versochte negociatie van 500.000 £, omme ordre te stellen op de betalinge van de militie ende saecke van de zee, gemerckt den vijant sich in beyden seer starck maeckt. Maer hebben eenige leeden daertoe noch niet connen bewogen werden, ten ware eerst middelen werden geconsenteert tot verval van de rente etc.

Zaterdag 14 maart 1637 nanoen

Noch vacantie.

Zondag 15 maart 1637

Mede vacantie.

Maandag 16 maart 1637

38. Is gelesen een brieff van de heer ambassadeur Beveren den VIen uyt Londen, dat den secretaris Ausier met alle depeches nae Vranckrijck is vertrocken, met last omme binnen 4 dagen te sluyten, daeraen men niet en twijfelt; dat de equippage aldaer starck voortgaet omme vroech in zee te mogen wesen; dat oock de compagnie volontare sich aldaer schoon opdoet, maer wacht nae resolutie van de coning ende 't employ van de resteerende scheepen.

39. Een brieff van de Raden van State van den 13en martii omme Dirck van Heysden ende Arent van Meurs over haer geleverde vijvres tot 1.389 rijcxdaelders, daervan haer prompte betalinge is belooft geweest ende niet gepresteert, te willen voldoen, mits 'tselve weder rescontrerende aen de consenten op den staet van oirloge als daertoe anders geen middel sijnde.

Is goedtgevonden te appostilleren dat, soo wanneer d'andere provintiën haer quoote furneeren, dat dan de quote van dese provincie mede sal werden voldaen, gemerckt anders niet gedaen can werden om de consequentie.

40. Jacob Staet, ontfanger van de IIe [penning] over 't quartier van Purmerende, dat eenige in de Purmer ende Wormer sustineren uyt cragt van haer octroy vrij te sijn, ende versocht sijnde interpretatie, is geappostilleert dat de suppliant hem sal gedragen als tot noch toe is gedaen geweest, 'twelck de luyden, noyt betaelt hebbende, trecken tot haren voordel, versoeckt naerder interpretatie.

Is verstaen dat den ontfanger sal werden gelast d'uytstaende restanten te innen, off dat men deselve aen sijn persoon ende goederen sal verhalen, gemerckt geen nieuwe bedijckte landen van dese schatting vrij sijn.

41. Burgemeester van 't Westeynt van der Schelling omme continuatie van octroy tot 20 sts. op de tonne bier tot laste van de tappers, omme daermede haer oncosten te mogen vervallen, 'twelck is toegestaen voor 7 jaren.

42. Schepenen, vroetschappen ende Heyliger Geestmeesteren van Suytscherwoud op Langedijck versoecken van alle publicque vercoopinge der vaste goeden aldaer een duyt van de gulden te mogen genieten voor haer armen, sijnde ½ van de wijncoop.

Is toegestaen over alle publijcke vercoopinge, die in 't dorp gedaen sullen werden, van landen de ingesetenen aldaer toebehoorende ende verder niet.

43. 't Versoeck van die van Onsenoort is volgens 't advijs van de heeren Committeerde Raden, daerop gehoort den ontfanger Mierop, als ongefondeert affgeslagen.

44. Die van Baertwijck ende Out-Heusden, alsmede Cappelle, Besoyen ende Sprangen, sijn omme de redenen in de requeste gemelt, volgens 't advijs van de Gecommitteerde Raden geremitteert ½ van haer verponding off redemptie, mits d'reste promptelijcken betalende ende blijvende de combinatie in haer geheel.

45. Dese naevolgende persoonen sijn geaccordeert, off bij continuatie off van nieus, seureté du corps voor 6 maenden: Seger Tayer, Reynier van Bueren, Fransoys Gomes de Costa, Jan Cornelisz. van Ausburch, Cornelis van Oykes, alle van Amsterdam, ende Dirck Anthonisz. van Groenewegen van Delft.

46. Dirck Nanningsz., pachter van 't gemael, turff ende groote bieren op Texel, versoeckende omme sijn groote schade door sterfte ende andersints te mogen gestaen met hetgene van de middelen sal comen off voor 2 Ã 3 jaren continuatie van pacht omme sijn schade te verhalen. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden van de Noorderquartier.

47. Meer andere requesten van cleynder importantie gedient hebbende, niet waerdich omme alhier over te dragen.

Dinsdag 17 maart 1637

48. Burgemeesteren van Wesep versoeckende tot reparatie van haer sluys, poorten, muyren ende diergelijcke een subsidie van 5.000 £, is goedtgevonden dat d'heeren commissarisen gaende op de verpachtinge met Spieringshoeck off een ander, haer sullen informeeren op de gelegentheyt staet maecken van de oncosten, ende doen rapport met advijs, omme dan etc.

49. De heer Cats heeft geproponeert off de leeden souden connen goedtvinden omme de dispuyten tusschen de steden van Schiedam, Schoonhoven ende Briel voor te comen, dat een commissa[ris] meer vanwegen het Suytquartier in 't Noorderquartier op de verpachtinge mochte werden gesonden, blijvende de beurte van de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier als voor desen.

Is verstaen dat alle nieuwicheeden hebben haer swaricheyt ende dat dit oock soude strecken tot merckelijcke costen van 't lant, daeromme gebleven sal werden bij den ouden voet.

50. Bij resomptie in deliberatie geleyt sijnde omme de impost van de bieren nu voor 4 off voor 16 maenden ende dan vervolgens voor een jaer te verpachten, omme de slingermaenden ende andere frauden mette maertsche bieren voor te comen, de heeren van Amsterdam noch niet gelast sijnde ende andere haer verclaringe daernae ophoudende, is de saecke gelaten in resomptie.

51. Noch omme de ordonnantie van de turff articulen 9 ende 10 soo te dresseeren dat diegene, die haer met turfftrecken generen, mede den impost souden betalen omme alsoo dat middel te beneficeeren ende de swaricheyt tot noch toe daerop gevallen, wech te nemen.

De heeren Edelen, Delft ende andere leeden persisterende bij de oude voet ende andere consenterende als bij de heeren Gecommitteerde Raden voorgeslagen, gemerckt alsoo in 't Noorderquartier wert gepractiseert, is eyntelijcken geconcludeert voorgaende besoigne te harvatten op goede uytcoomste.

52. Item noch omme de fraudateurs van de bieren in de boete van alle de pachters vandien te condemneeren onaengesien de impost vandien bij combijnatie aen één persoon mach wesen verpacht.

De leeden hierop haer consideratiën hebbende, onder anderen de inegaliteyt mette penen op andere middelen, is verstaen ter naester te brengen in de beschrijvinge ende ondertusschen te blijven bij de oude voet.

53. De baron van Charnacé ende sijne officieren van 't regement te voet ende compagnie te paerde clagen over de groote wanbetalinge ende 't verloop daer sij in gecomen sijn, alsmede dat van elcke compagnie 10 man sijn affgesneeden door de fraude in de monsteringe, verleden jaer in 't leeger gevallen, daeraen sijluyden nochtans ontschuldich sijn, versoeckende daervan betalinge ende voortaen mede op eenige comptoiren geaffecteert off andersins beneffens de compagnie van Cattellion promptelijcken betaelt.

Is goedtgevonden dat haer betalinge promptelijcken sal worden versorcht ende het vorder versoeck geëxcuseert als niet geraden sijnde daerin te treden.

54. De heeren Gecommitteerde Raden binnencomende hebben in 't lange ende brede verthoocht de groote t'achterheyt ende schaersheyt van de finantie, daervan de clachten aen alle canten soo groot sijn dat niet mogelijck is d'selve te specificeeren off uyt te drucken, werden altemets door ongedult ende luyden die haer deuchdelijcke achterweesen vervolgen, soo hart bejegent dattet qualick te verdragen is, ende duchten wel grootelijcx, tensij daerop ordre werde gestelt, dat de saecke tot confusie sal uytbarsten, versoeckende dat de leeden 'tselve doch willen ter harten nemen ende middelen inwilligen eer 't te laet is.

Waerop gedelibereert sijnde hebben de leeden haer ten hoochsten becommert gevonden over de beswaerlijcke staet van 't lant, die aen alle canten soo groot is dat nootsaeckelijcke ordre sal moeten werden gestelt off dat de confusie nae menschen oirdel sal overvallen eer men can bedencken, dat dan seer beswaerlijcken sal connen werden geremedieert. Is daeromme in consideratie genomen de negociatie van 5.000.000 £, de verpondinge voor 't jaer 1637 van de restanten, soo extraordinaris als ordinaris, daertoe de steeden vermaent sijn de hant te willen bieden, gelijck elck aengenomen heeft, maer alle de reste sonder conclusie gelaten tot de middelen.

55. Jan Barckhout, burgemeester der stadt van Monickedam, heeft als nieuwe comparant den gewoonelijcke eedt gedaen aen handen van de heer van Schagen.

56. Is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van den 9en martii omme de kruysers van Zeelant van haer achterstal tot 200.000 £ over haer premie te mogen voldoen, te willen furneeren de quote van dese provincie, omme d'selve weder gewillich ende bequaem te maecken in zee te gaen tot verder affbreuck van de vijant.

57. Wijders gelesen sijnde een brieff van de heer orateur Haga den lesten december uyt Constantinopolen, niet sonders noterend waerdich inhouden[de].

58. Sijn voorts gelesen alle de resolutië[n] verleden weeck, gelijck mede in de leste vergaderinge op den 29en januarii ende daernae genomen.

Woensdag 18 maart 1637

59. D'heer raetpensionaris heeft uyt de name van de heeren Gecommitteerde Raden wederom voorgedragen de groote becommernisse over de schaersheyt van de finantie ende de swaericheyt die aen alle canten dreicht door de wanbetalinge, versoeckende dat de leeden doch compassie willen hebben mette militie ende alle de persoonen die haer achterweesen soolange hebben vervolcht ende als desperaet beginnen te spreecken met dreygementen ende diergelijcke, dat qualick langer is te dragen; dat insgelijcx compassie mach werden genomen mette heeren Gecommitteerde Raden, ende oock mette staet van 't landt, gemerckt sij ontschuldich willen sijn van de swaricheeden die daeruyt souden mogen ontstaan, als niet gemancqueert hebbende aen haer trouhartige vermaningen.

Daerop in deliberatie sijnde geleyt omme de comptoiren, die haer lasten niet en connen vervallen voor sooveel op haer geaffecteert, te authoriseeren 't cort te mogen negocieeren, bedragende in 't jaer 295.560 £, daerop de leden haer bedencken hebbende, houdende de saecke van grooten gewichte, is opgehouden in naerder resomptie.

60. De 8 capiteynen onder 't regement van de oversten Lo voor de affectatie gestaen hebbende ende betaelt sijnde op 't Noorderquartier ende jegenwoordich 4 maenden ten achteren sijnde, daervan sij noch ordonnantie noch gelt en connen becomen, versoecken dat haer d'selve bij de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier mogen werden voldaen, opdat se met anderen in gelijckheyt mogen werden getracteert, 'twelck omme de diverse advijsen van de leeden in resomptie gehouden is.

61. De ritmeesteren van graeff Hendrick van den Berge, gelijck mede de capiteynen onder het regement van Ferens, clagende dat sij door de langduerige wanbetalinge in sulcken verloop gecomen sijn dat se noch middel noch credijt en hebben omme haer langer te connen onderhouden, versoecken dat daerop prompte ordre mach werden gestelt off sullen moeten verloopen.

Daerop goedtgevonden is dat de heeren Gecommitteerde Raden een perfecte staet sullen maecken van haer achterstallen omme nae rapport daerop gedisponeert te werden als nae behooren.

62. De graeff van Hoorn met sijn compagnie sijnde geaffecteert op 't comptoir van de ontfanger De Wit staende alrede 3 maenden ten achteren, versoeckende dat hem d'selve ende vervolgens van maent te maent mogen werden betaelt. Can anders sijn volck, die binnen Ravesteyn leggen, niet langer in ordre houden ende soude lichtelijcken perijckel loopen.

Daerop de leeden aengemaent sijn tot negociatie van de 500.000 gulden omme dese ende andere daeruyt te connen betalen, opdat de gedreychde swaricheyt mach werden verhoet, doch is al weder in resomptie opgehouden.

63. Sijnde mede de leeden aengemaent op 't IIe poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren in 't redres generael van de verpondinge voor den jare 1637 als sijnde mede onder geaffecteerde middelen ende mitsdien soo nootsaeckelijcken dat sonder hetselve alles moet vallen in een groot verloop ende confusie. Doch hebben de leeden echter gepersisteert bij haer gemoveerde swaricheeden van doleantie ende is mitsdien in resomptie gelaten.

64. Insgelijckx sijnde in deliberatie geleyt het 5e poinct van de beschrijvinge ende de difficulterende leeden als Delft, Leyden ende Schiedam serieuselijcken versocht haer naerder verclaringe, die sij op de besendinge in 't affwesen van de vergaderinge volgens voorgaende resolutie gedaen, hebben belooft, nu te sullen doen op 't lang verwachte haertsted[e]gelt.

65. M.r Lantslodt van Brederoede te kennen gevende dat hij anno 1620 door eenige questiën wegen de uytgebannen predicanten ende proceduren dienaengaende voor 't Hoff Provinciael gevallen van sijn raetsheerschap is gesuspendeert, versoeckt nu weder in sijn voorige staet te werden gerestitueert, 'twelck is gesonden aen 't Hoff omme te examineeren ende dienen van advijs omme dan te disponeeren.

66. Burgemeesteren van Naerden versoecken de voldoeninge van cervice over 7 compagniën te voet ende 2 te paerd, die binnen haer stadt hebben gelegen, aen de verpondinge te mogen corten ende tegen den ontfanger liquideeren, 'twelck om de consequentie, alsoo de verpondinge is geaffecteert, is geëxcuseert ende verstaen dat men haer uyt andere middelen te betalen.

67. Kerckmeesteren van Ouwerschie is op haer versoeck toegestaen continuatie van octroy voor 7 jaren omme 20 sts. op de tonne bier ende 4 sts. op de stoop wijn te mogen heffen tot laste van de tappers, omme daeruyt haer lasten van predicantshuys, schoolmeester ende anders te mogen vervallen.

68. Voorts procederende tot nominatie van de commissarisen, die op de aenstaende verpachtinge sullen gaen, sijn dienvolgende genomineert ende gecommitteert,

in 't quartier van Dordrecht: Leyden ende Hoorn

Haerlem: Edelen ende Delft

Delft: Edelen, Amsterdam

Amsterdam: Goude, Rotterdam

Goude: Gorchem, Enchuysen

Gorchem: Dort, Alckmaer

Briel: Schoonhoven, Purmerende

Alckmaer: Haerlem, Gecommitteerde Raet

Waterlant: Briel, Gecommitteerde Raet

69. Ende sijn de commissarisen, die over Gorckum sullen gaen, geauthoriseert omme de middelen over 't landt Heusden ende Altenae 'tsij in 't openbaer off onder de hant ten meesten dienste van de lande te verpachten, gemerckt sij van de vijant mede schattingen werden affgeparst.

70. Is oock goedtgevonden dat de stucken ende bewijsen over de wandevoiren van de admirael Dorp overgegeven metten eersten sullen werden geëxamineert ende een eynde daervan gemaeckt omme nae rapport voorts te disponeeren nae gelegentheyt van saecken.

Donderdag 19 maart 1637

71. Govert Jansz., pachter van de turff over Amsterdam, clagende door de groote sterfte aldaer ende andersints over 25.000 £ verloren te hebben behalven 't rantsoen, versoeckt tot verset van de schade de pacht door onderhandelinge van de commissarisen te mogen hebben bij continuatie. Is om de consequentie geëxcuseert.

72. Jan Jacobsz. Geus cum sociis, gewesene pachters van de bieren over Enchuysen, clagende over de groote schade bij haer de naest leste winter door de groote vorst ende snee door gebreck van bier geleden, ende omme 'tselve te mogen verhalen, versoecken sij continuatie van de pacht sulcx sij met de heeren commissarisen sullen connen accordeeren. Is geëxcuseert om de consequentie.

73. Jan Cornelisz. Pick, pachter van de turff over Haerlem, clagende door de groote sterfte over 18.000 £ verlooren te hebben, versoeckende continuatie van pacht voor 2 à 3 jaren omme de schade te mogen verhalen. Is geëxcuseert als vooren.

74. De raden van Sijne Hoocheyt clagende dat de incoompsten van de kerckelijcke goederen over Munster niet wel bastant sijn de lasten te vervallen ende bovendien noch seer traech incomen, dat dan meerder swaricheyt causeert, versoecken daeromme de wanbetaelders met parate executie te mogen overwinnen tot betalinge.

Is goedtgevonden om redenen 't versoeck te excuseeren ende te laten bij den ouden voet omme de huysluyden niet lastich te vallen.

75. De heer raetpensionaris heeft de vergaderinge weder vanwegen de heeren Gecommitteerde Raden voorgedragen de groote noot daer d'selve haer in bevinden bij gebreck van de consenten ende gelt om de clagende schulden te voldoen, versoeckende alsnoch dat de leeden haer willen evertueeren niet allene tot negociatie van de lang verwachte 500.000 £, maer oock omme de comptoiren, die haer geaffecteerde lasten niet connen voldoen, te subsidieeren, 'twelck op gisteren in resomptie is gehouden.

De heeren van Hoorn ende Enchuysen noch affwachtende haer naerder last ende nae veel instantiën niet connende bewoogen werden tot consent van de 500.000 £ op 't behagen van haer principalen, ende d'andere leeden niet sijnde gelast tot vorder negociatie, is alle 'tselve al weder in resomptie gehouden, met serieus vermaen aen de leeden het perickel doch te willen apprehendeeren eer 't uytbarst, gelijck onvermijdelijcken sal moeten doen bij gebreck van prompt gelt.

76. Van gelijcken het vijffde poinct van de voorgaende beschrijvinge omme alsnoch te willen consenteeren het middel van 't haertsted[e]gelt, dat nu soo lange heeft getrotteert op die van Delft, Leyden ende Schiedam, die door besendinge niet bewoogen hebben connen werden wat vorders daerop te doen.

De heeren van Delft, Leyden ende Schiedam noch niet bewogen connende werden, sijn echter serieuselijcken aengemaent omme naerder last te willen uytwercken bij haer principalen eer het te laet is.

77. Is gelesen het concept van de brieff bij de secretaris Van der Wolf ingestelt omme mette stucken van Amelant volgende de resolutie gesonden te werden aen beyde Hooven van Justitie, off de extensie de leeden wel bevalt.

De leden hebben haer de extensie wel laten gevallen omme alsoo aen Hooven gesonden te werden, doch is oock goedtgevonden dat andere stucken dese materie rakende tot genoegen van de impetranten van investiture daerbij sullen mogen werden gevoecht, omme in examen daerop mede regard genomen te werden.

78. Ende is oock voorgestelt off de leeden eenige consideratie hebben op de extensie van de resolutiën van den 29en januarii tot op 't scheyden van de leste vergadering genomen, mitsgaders die genomen sijn in de verleden weeck ende alle eergister in de vergaderinge sijn gelesen.

Op de resolutie van de verleden vergaderinge is bij de leeden verclaert op de acte, daerbij de Ridderschap ende Eedelen Sijn Hoocheyt hebben vercoren in haer ordre, omme geen verder indracht te lijden ende gemaincteneert te werden in haer recht, daerbij haer qualificerende te representeeren het plattelant, dat de leeden de leste clausule niet connen toestaen ende meynen den Ie ende IIe onnodich als daervan geen kennisse hebbende; dat daeromme 'tselve achter de resolutie moet werden gestelt.

Op de extensie van Aemelant sijn mede consideratiën gevallen, bijsonder de parthiculariteyten van heer van Somerdijck, doch alles gelaten.

79. De regeerders van Baertwijck ende Out-Heusden omme door de groote schade van inlegeringe ende andersints te mogen hebben remissie van de verpondingen voor de jaren 1636 ende 1637 is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

80. De heeren van de Briel proponerende in wat gelegentheyt haer stadt is, doordien de fortificatie openleyt ende oversulcx perijckel loopt omme bij den vijant een enterprinse daerop gemaeckt te werden, gelijck sijluyden Sijn Hoocheyt oock te kennen hebben gegeven, versoeckende dat daervan inspectie mach werden genomen ende het perickel premedieert, opdat, d'occasie wechgenomen sijnde, de swaricheyt mach werden verhoet, is verstaen dat de heeren commissarisen gaende op de verpachtinge met één à 2 van de Gecommitteerde Raden ende een ingenieur inspectie sullen nemen verbael ende staet maken van de ware gelegentheyt ende costen, omme nae rapport te disponeren sulcx den dienst van 't lant vereyscht.

Vrijdag 20 maart 1637

81. Is gelesen een remonstrantie van de heeren burgemeesteren van Hoorn, Enckhuysen, Medenblick ende van de dorpen van Drechterlant versoeckende in gevolge van voorgaende appoinctement dat tijt mach werden geprefigeert wanneer de heeren commisarisen, namentlijcken een uyt de heeren Edelen, Haerlem, Leyden ende Amsterdam, in loco sullen comen inspecteeren de gelegentheyt van de Vriesse ring- off zeedijck aldaer noopende de gelegentheyt van de verstoelinge.

Is goedtgevonden onaengesien de contestatie van de heeren van Alckmaer dat de inspectie oculair sal werden genomen door de voorss. commissarisen, die daertoe een precijsen dach sullen ramen tegen 't leste van mey naestcomende, omme van alles verbael te maecken ende te doen rapport sonder prejuditie van d'een off d'ander, ende dat ondertusschen copie van de requeste sal werden gegeven aen Geestmarambacht, Schagen ende Niedorper Cogge.

82. De Gecommitteerde van de Lande van Heusden, Etten en Meuwen versoeckende om redenen van excurssie ende anders, in haer requeste gemelt, redemptie bij combinatie van de Boven- ende Benedendorpen ten aensien van haer verpondingen etc. aen de heeren Gecommitteerde Raden om advijs. Den 21en dito 't advijs gehoort, is 't versoeck voor een jaer geaccordeert.

83. Schout ende gerechten van de Lande van Altenae versoeckende mede nieu verponding te mogen werden toegestaen nae gewoonte om redenen als vooren. Aen de heeren Gecommitteerde Raden omme te disponeeren.

84. De heeren hooftingelanden, dijckgraeff ende heemraden van de utwaterende sluysen van Kennemerlant ende West-Vrieslant versoeckende interpretatie van 't contract, bij henluyden mette bedijckers van de Schermer gemaeckt, daerop het octroy van de Schermer is gevolcht, te weeten hiervoor sooveel als het vernieuwen van Jacob Claesz. sluysgen aengaet, tusschen de uytwaterende sluysen ter eenre ende die van de Zijp ter andere sijde, daerinne de steden van Haerlem, Amsterdam ende alle de leeden van 't Noorderquartier, uytbijsondert Alckmaer, mede hebben gemoeyt voor sooveel 't vergrooten van 't voorss. sluysken aengaet.

Is goedtgevonden d'saecke te laten aen de justitie ende parthij tegen parthij gestelt.

85. Is gelesen een advijs van Aeissema in date de XIen martii uyt Hamburch dat de vergaderinge tot Regensburch was gescheyden sonder hem op sijn versoeck omme de neutraliteyt met desen Staet te continueeren volgende haer belofte resolutie gegeven, daerover hij hem aen de keyser hadde geaddresseert, die met een gealtereert gemoet voor antwoort gaff dese landen daervan oirsaeke te sijn, omdat sij haer mette vijanden vermengen ende niet en willen handelen van vreede als cunjunctus mette selve; evenwel dat Sijn Ma.t geen oirloch met Hollant heeft ende nae sijn vreedsaem gemoet alles sal doen dat eenichsints can om in ruste te mogen blijven.

Daernae een groot heer tegen Aissema seyde dat se dien dach wat goedts hadden gedaen, namentlijcken Hollant ende Engelant contentement souden doen; dat se de Onder-Palts aen Spangiën hadden overgegeven omme metten Beyer-vorst ten gevalle van Engelant daerin te mogen disponeeren.

86. Is noch gelesen een brieff van de secretaris van de ambassadeur Lier den 21en februarii uyt Venetië, ende een van Brederode uyt Basel den 28en dito, niet sonders noterenswaerdich inhoudende.

87. De gesamentlijcke leveriers van de Admiraliteyten tot Amsterdam ende Rotterdam clagende hoe lange sij haer achterstal hebben vervolcht, daervan noch 10½ persento resteert, versoeckende eyntelijcken daervan mede betaelt te mogen werden.

Is goedtgevonden alle devooren te doen bij d'andere provinciën tot suveringe van haer defecten, daertoe Abbesteech derwaerts gaende brieven van voorschrijvinge sal werden medegegeven, opdat dese luyden eenmael mogen werden voldaen.

88. Is voorts in deliberatie geleyt het 14e poinct van de voorgaende beschrijvinge omme te consenteeren in den impost van 't opleggelt van de greynen, daer men soo lange mede besich is geweest, ende aen de heeren van Amsterdam haperende is gebleven.

De heeren van Amsterdam hebben niettegenstaende alle vruntlijcke aenmaninge omme de hoogen noot van de lande te willen ter harten nemen ende eyntelijcken hierinne mede consenteeren, niet connen bewogen werden om de divertie die sij daeruyt vreesden.

89. Item het XVIe poinct van deselve beschrijvinge omme te consenteren den impost op de booter gaende buytenduyns, alsmede op peck ende teer, omme alsoo uyt 't een ende 't ander de roepende noot te helpen. D'heeren van Amsterdam sijn insgelijcx versocht als vooren.

90. Burgemeesteren ende regierders van Geertruydenberch versoecken dat sij seeckere ordonnantie over turff ende ander verschot, bij haer voor de gemene saecke gedaen, te mogen corten aen haer verpondinge, met ordre op den ontfanger d'selve aen te nemen.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden dese schult, bijaldien d'selve is van de jaren 1634 ende 1635 ende aen de restanten van de verpondinge vandien can werden gecort, sullen laten valideren.

91. Dirck van Huysen cum sociis versoeckende alsnoch voldoeninge van 1.389 rijcxdaelders in weldoeninge van de greynen bij haer per constreynte ten behoeve van de gemene saecke laten volgen, daervoor de parthiculiere officiers van Orsoy etc. hebben geschreven, ende nu door de heer secretaris van Sijn Hoocheyt op nieus wert gerecommandeert om dese luyden te betalen.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden dese luyden de quote van dese povincie bij de beste gelegentheyt sullen voldoen ende de behulpelijcke hant bieden dat d'andere provinciën haer quote mede mogen furneeren.

92. ... beyde capiteynen te water onder de Admiraliteyt tot Amsterdam, clagende dat sij van haer deuchdelijcke achterweese, d'eene van over 13.000 £ ende d'ander van over 17.000 £ niet en connen geraecken, versoecken dat daerop omme haer ruïne te verhoeden, betalinge mag werden gedaen. Is verstaen dat dese clachten deuchdelijck sijn ende uyt de middelen die geconsenteert sullen werden, daertoe alle devoiren aen te wenden, sullen werden betaelt.

93. Pieter Luyten cum sociis, alle leveransiers aen de capiteynen van de Admiraliteyten ten achteren sijnde over 30.988 £, daeraen sij door wanbetalinge niet en weten te geraecken, versoecken daeromme dat de capiteynen mogen werden voldaen, omme door middel vandien mede aen haer achterweesen te mogen geraecken, gelijck tot noch toe is geschiet. Is verstaen als vooren.

94. Jan Garnout, brugmeester, ten achteren sijnde van de jare 1634 ƒ 44.000 £ ende voor den jare 1635 ƒ 62.000 £, versoeckt daervan omme sijn bederff te verhoeden betalinge. Is verstaen als vooren.

95. De schamele ende bedroeffde voerluyden, den lande gedient hebbende te velde anno 1635, connende nae langduerich vervolch aen haer betaling, dat sij seer nae haecken, niet geraecken. Is verstaen als vooren.

96. De heeren Committeerde Raden advijserende op de requeste van die van Baertwijck dat deselve versoecken remissie van 'tgene alrede betaelt is; dat mitsdien consequentie ende disorde soude causeeren, soude daeromme 'tselve excuseeren.

Is verstaen dat haer voorbatige betalinge door hulpe van de heer haer niet en behoort te prejudiceeren, insonderheyt naedien sij meerder schade geleden hebben als anderen, derhalven in toecomende hierop sal werden gelet.

97. De heer raedtpensionaris proponeert dat de heer ambassadeur Joachimi voor sijn vertreck gaerne met eenige weynige leeden in presentie van Sijn Hoocheyt soude delibereren ende last hebben op de naevolgende poincten:

1. wat Sijn Ma.t van Engelant sal seggen op de Visscherie.

2. op de traffique nae de Vlaemsche havenen.

3. op 't bakengelt aldaer opgerecht.

4. op de questie van de Coert bij Boswel vervolcht.

5. op de saecke van Amboinae ende anders meer dat goedtgevonden soude mogen werden.

Is goedtgevonden hierover te communiceeren met Sijn Hoocheyt, daertoe gecommitteert sijn een uyt de ordre van de heeren Eedelen, van Dort, Delft, Amsterdam ende Alckmaer, omme nae rapport te resolveren.

98. Gedelibereert sijnde op 't VIe poinct van de voorgaende beschrijvinge omme te consenteeren in 't versochte hooftgelt van 3 sts. ter maent, soo aldaer gerequireert, 't welck bij eenige is geconsenteert, bij andere met moderatie ende bij een groot deel gedifficulteert als niet practicabel. Is daerom in resomptie gehouden.

99. Item op 't 7e poinct omme de capitaellisten in 't sout te vermeerderen de leden heel divers sijnde van opinie, eenige willende de capitaellisten verhoogen, ander 't middel doen heffen opte quoyeren van de 200 penning, andere halve capitalisten ende diergelijcken. Is mede in resomptie gehouden.

100. Ende op 't 8e poinct omme de brandewijnen te beneficeeren alle de leden sijnde eens om 't middel te beneficeeren, maer hapert aen de maniere, eenige meynden dat 'tselve in besoigne behoorde te werden geprepareert op den voet daer 't lest gelaten is.

101. De arme ingesetenen van Driemelen, Stanthasen ende Maden versoeckende omme de schaden in haer requeste gemelt nieuwe redenen ende moderatie van dien hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

102. Cornelis Picxti, casteleyn op 't Huys te Woerden, dat de arme geappoincteerde aldaer mogen werden voldaen omme daervan te mogen leeven, is goedtgevonden dat uyt de eerste consenten op haer betalinge ordre sal werden gestelt door de heeren Gecommitteerde Raden.

Zaterdag 21 maart 1637

103. De gedeputeerden van de Groote ende Cleyne Visscherie binnenstaende proponerende d'groote swaericheyt van deselve visscherie ende hoe grotelijcx voor desen Staet aen de conservatie vandien gelegen is, d'schade voor desen geleden oock 't voorleden jaer door de Engelsen met het neemen van de thol, ende bijsonder het scheuren van haer nette, daerdoor het hooft nae Engelant omme aldaer haer neringe veylich te mogen doen is hangende. Maessluys heeft in vier jaren over 200 schepen verlooren. De Groote Visscherie hout in dienst ontrent 15 à 16.000 man, Cleyne heeft in drie weecken dit jaer ingebracht over 3 tonne gouts. Voor den haring ruylt men in Poolen coorn, in Duytslant wijn, daervan dese landen werden geprovideert, behalven alle neringen ende ambachten die haer daermede generen, versoecken oversulcx om redenen voorss. ende andere breeder bij geschrifte gededuceert 36.000 £ voor dit jaer 1637, prompte betalinge van 't jaer 1636 haer noch resteerende, de oirlochscheepen van 't lant te versien met behorlijcke munitie etc.; dat se de verder lasten sullen mogen omslaan ende de onwilligen bij parate executie constringeeren. Item worde Groote Visscherie 3 oirlochschepen ende 6 fregatten, voor de Cleyne 4 oirlochschepen off in plaetse vandien 5 fregatten.

Is bij alle de leeden verstaen dat men haer sal tracteeren op gelijcke voet als 't voorleden jaer, maer noopende de 5 fregatten omme deselve te equipperen, daerop wierden eenige consideratiën gemoveert, ende heeren van Dort op de saecke selffs versoeckende uytstel tot de naeste weeck, is de conclusie daernae opgehouden.

104. Is gelesen een brieff van de heeren Staten van Zeelant in date den 19en martii in antwoord van de brieff van dese vergaderinge in date den 14en deser noopende het last- ende veylgelt, daerop sij besoigne hebben aengestelt op de ordre ende directie. Versoecken daerop de intentie van dese vergaderinge wat voet men sal willen houden te mogen verstaen, als wanneer sij bereyt sullen sijn hare gedeputeerden harwaertsaen te senden ende in conferentie te comen, verwachtende antwoort bij brenger deses, alsoo sij tot den 24en dito vergadert sullen sijn.

Is goedtgevonden d'heeren Staten van Zeelant nochmaels te versoecken haer gedeputeerden herwaerts te senden omme gesamentlijcken hier op de ordre ende directie te besoigneren ende de saecke eens geworden sijnde bij de andere provinciën te beeter smaeckelijcken te mogen maecken; dat andersints een gebroocken werck sal vallen.

105. D'heer raetpensionaris heeft vanwegen Zijn Hoocheyt ende de heeren Gecommitteerde Raden d'vergaderinge weder voorgedragen de groote noot van 't lant ende de swaericheyt die sich alomme hoe langer hoe meer sijn openbarende, daeruyt dan bij gebreck van prompte penningen menschelijckerwijse nootsaeckelijcken de langh gedreychde confusie, dat God genadelijcken gelieve te verhoeden, sal moeten volgen, versoeckende oversulcx nochmaels dat de leeden haer willen evertueeren, alle parthiculiere insichten tersijden stellen ende op de naevolgende poincten consent dragen omme alsoo een fons te maecken daerop men soude mogen rusten, namentlijcken het 5e poinct van de voorgaende beschrijvinge noopend het haertsteedgelt, item het 14e poinct aengaende het opleggelt van de grainen, mitsgaders het 16e poinct omme de booter buytenduyns alsmede op peck ende teer.

D'heeren Edelen daerop advijserende hebben insgelijcx de difficulteerde leeden versocht (te weten d'heeren van Delft, Leyden ende Schiedam op 't haertstedegelt ende de heeren van Amsterdam op alle d'reste) haer de gemene saecke ten besten in dese hooghdringende noot te willen laeten bewegen ende als sulcx niet soude connen geschieden bij gebreck van last, dat men alsdan een aensienlijck besendinge uyt de ordre van de heeren Eedelen, mitsgaeders uyt het Suydt- ende Noorderquartier behooren te doen, geaccompangeert met serieuse brieven van Sijn Hoocheyt, daermede meest alle d'andere leeden haer hebben geconformeert. Dienvolgende sijn daertoe gecommitteert uyt de ordre van de heeren Edelen de heer van Noortwijck, van Dordrecht, Haerlem, Rotterdam, Alckmaer, Hoorn ende Enckhuysen, d'welcke met brieven van Sijne Hoocheyt sullen werden geaccompagnieert.

106. De heer raetpensionaris op de saecke van Amelant ingestelt hebbende de resolutie nopende de acceptatie van de extensie van de brieff die op dat subject aen de Hooven van Justitie sal werden gesonden mette geschriften daertoe dienende, heeft onder anderen daerbij gevoecht oock de parthiculiere discourssen over de saecke tusschen Sijne Ed. ende de pensionaris Beaumont van Dordrecht, ter presentie van de heer d'Rovre ten huyse van de heere raetpensionaris, op 't uyten van 't advijs van de heeren Eedelen ten aensien van Amelant gepasseert, ende de openinge daernae bij de heer raetpensionaris daervan in de vergaderinge gedaen bij resomptie van 't advijs van de heeren Eedelen ten bijwesen van Sijn Hoocheyt bij geschrift gestelt, omme alsoo mede aen de Hooven voorss. overgesonden te werden.

Daerop bij de heeren Edelen is gemoveert dat men eenige van de raetsheeren in de vergaderinge behooren te ontbieden ende d'selve aen te seggen dat se willen gaen oprechtelijcken ende sinceerlijcken nae eer ende eed, sonder naegunste, maechschap off partischap te hebben, maer is bij meerder stemmen verstaen ende geconcludeert dat de parthiculiere saecken uyt de publicke notule sullen werden gelaten, ende dienvolgens alles blijven bij voorgaende resolutie.

Den 21en martii saterdag naenoen vacantie sijnde, ben ick Sijbrant nae huys gegaen ende den 24en dito op dynsdach goe tijt ten 7 uyren wedergecomen.

107. Burgemeester Ruyter gisteren vertrocken nae de verpachtinge.

Dinsdag 24 maart 1637

108. Is gelesen een brieff van de heer ambassadeur Beveren in date den 13en dito uyt Londen, inhoudende dat de secretaris Masiet uyt Engelant in Vranckrijck gecomen sijnde bevonden heeft dat Sijne Ma.t was vertrocken nae Rowaen, sulcx dat men soo haest als wel verhoopt was geen uytcoompste op 't tractaet tusschen Vranckrijck ende Engelant sal connen becomen. Ondertusschen heeft Sijn Ma.t van Engelant 32 schepen, daeronder 6 galeyen boven de 15 voor den keurvorst aen de hant omme in see te doen gaen, soo haest ['t] tractaet met Vranckrijck, daer men nae wacht, sal sijn geslooten. Sijn Maj.t heeft oock aen alle sijne onderdaenen geschreven omme sooveel scheepen te willen uytmaecken als [s]e sullen connen omme Maj.t dienst te doen gelijck sij vermach volgens 't advijs van alle sijn rechtsgeleerden omme haer te constringeren, oock volck ende munitiën daerbij doen om het dangier van sijn lant te verhoeden tegen dengenen die de zee tegen sijn wille bevisschen sonder recognitie te betalen. Geeft oock acten van represaliën uyt omme haerselffs te rechten tegen dengenen die ongelijck hebben gedaen. Heeft insgelijcx 40 à 50 articulen uytgegeven omme te mogen visschen onder betalinge van recognitie. De volontare vloot van parthiculiere is aldaer mede van seer goede apparentie, denckende dat Sijn Ma.t tegen Spanjen sal willen breecken, omme dan haer voordel te mogen doen. D'gemelte heer Beveren versoeckt alsnoch tehuys te mogen comen.

Is goedtgevonden het besoigne op 't last- ende veylgelt metten eersten te vorderen ende prepareren tegen dat de gedeputeerden van Zeelant hier sullen comen omme alsoo indien 't mogelijcken ten eynde te brengen, opdat alsoo door dese macht het voornemen van Engelant mach werden gestuyt tegen de visschers.

109. Op de missive van de Raden van Staten daerbij sij versoecken dat 2 ritmeesteren omme haer volck in ordre te houden mogen werden betaelt, als geen ordre nogh sijnde omme de betalinge uyt de contributie te connen vinden, daerop sij nochtans ordre sullen stellen, is goedgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden staet sullen maecken wat men aen dese ende andere troupen voor de affectatie ten achteren sijn geweest, omme d'selve gesien alsdan ordre op de betalinge te mogen stellen.

110. Die van Rotterdam clagende dat die van Wijck te Duerstee haer bieren boven andere beswaren met 1-4-0 per ton, versoecken dat daertegen als strijdende mette Unie ordre mach werden gestelt.

Is goedtgevonden dat aen die van Utrecht ende van Wijck te Deursteed sal werden geschreven omme dese laste als tegen de Unie opgestelt te willen affschaffen op hoope dat het effect sal volgen.

111. De heeren van Rotterdam versoecken noch dat ordre mach werden gestelt tot convoy voor 17 schepen, die gereet leggen omme soo nae Nantis als elders te gaen, wachtende simpel op convoy.

Is goedtgevonden hierover met Sijn Hoocheyt, alsmede met de verdere saecke van de zee, te communiceeren of de scheepen van de admirael Dorp het versochte convoy niet sullen connen doen.

112. Sijn Genade graeff Willem van Nassau, veldmarschalck, versoeckt als de outste van dien huyse vrijdom van de middelen van consumptie, gemerckt hij sijnde dan hier ende dan daer, den pachters daerop geen staet connen maecken ende mitsdien met minveerde middelen sullen uytlooven.

Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden, hoewel veel leeden meynden sonder communicatie van haer principalen hierin niet souden connen veranderen.

113. De admirael Dorp in de vergaderinge gehoort sijnde waeromme hij met de scheepen in 't Goeresche Gadt niet in zee en gaet ende verclaert hebbende dat de victualie verleden weeck eerst aen boort ingenomen, dat de ceelen van behoefte noch niet sijn voldaen, off moesten gisteren gedaen sijn, vorders dat oock de monsteringe eenige dagen te laet is gedaen, vermits al eenich volck verloopen was, daervan noch eenige resteeren. Heeft oock noch geen commissie noch instructie van Sijn Hoocheyt om in zee te mogen gaen.

Is goedtgevonden hierover met Sijn Ex.cie off nu Sijn Hoocheyt te communiceeren, omme nae rapport te disponeeren ten meesten dienste.

Naenoen heeft de heer raetpensionaris uyt den name van de andere mede-gedeputeerden, als Edelen, Dort, Delft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enchuysen, rapport gedaen dat aldaer bij Sijn Hoocheyt in consideratie waren gecomen principalijcken VI poincten:

1. off men de nieuwe beraemde ordre souden laten bij denselven voet off daerinne eenige veranderinge maecken. Sijn Hoocheyt meynde dat men d'selve niet door directeurs, maer door eenige parthiculiere, doch rijcke ende machtige coopluyden, gelijck de eerste inleydinge is geweest, behooren te doen effectueeren.

2. dat men tegen de aencoompste van Brouwer met sijne scheepen uyt de …, den lieutenant-admirael Dorp met sijn 8 scheepen noch deese weeck uyt het Goeresche Gadt in zee sullen connen doen gaen, die haer dan souden vervoegen bij de vier scheepen van Zeelant, ende gesamentlijcken de scheepen van Rotterdam convoyeeren t’ende ‘t Canael, ende voorts met eenige weynige ...

3. dat Brouwer met sijn schepen uyt zee gecomen sijnde in alder haest weder gereet sal connen werden gemaeckt ende affgevaerdicht.

4. wat te doen tegen degene die haer vervorderen op de visscherie van de buysen met betalen van recognitie off te nemen acten tot haer bescherm van Sijn Ma.t van Engelant, die een groote vloot apparent teghen onwillige visschers gereet daer maecken.

5. wat tegen de Duynkerckers die den voet van wisselen der gevangenen nu schijnen te willen voorbijgaen ende die sij gevangen crijgen niet anders als om gelt sullen ontslaen, dat dan mette schootel hier te lande wort gecollecteert, gelijck op eenige plaetsen daervan de droeve exempelen sijn gesien.

6. wat aengaet de saecke van de admirael Dorp off men de besoigne beroerende sijn comportement ende wandevoor sullen beginnen te examineren, meynt Sijn Hoocheyt dat men hem ditmael in zee behooren te laten gaen, op 't vertrouwen dat hij hem getrouwelijcken ten dienste van 't landt sal quijten, in welcken gevalle 't gepasseerde in vergeetelheyt soude werden gestelt, off anders dat men dan 't besoigne sal voltrecken.

Waerop sijnde gedelibereert is 't Ie poinct goedtgevonden vooralsnoch te laten bij den jegenwoordigen voet sonder veranderinge, het IIe en 3e geconformeert, sooals voorss. is, het 4e nopende de visscherie vooralsnoch in bedencken gehouden, totdat 't besoigne van last- ende veylgelt sal wesen voltrocken, het vijffde tegen de Duynkerckers weder in see te brengen de nieuwe geusen van Zeelant, die dan veel gevangenen opbrengen daerdoor den wissel bevordert wert, ende het laetste dat het besoigne tegen Dorp sal werden bevordert, soo nochtans dat hij daerdoor in sijn reys niet sal werden opgehouden.

114. Is gelesen een brieff van de heer ambassadeur Lier den 17en martii 1637 uyt Parijs onder anderen dat Sijn Ma.t eenige troupes gesonden hebbende nae Rowaen omme de ongerustheyt daer ontstaen te stillen, ende in persoon gevolcht, is alles wel affgelopen, de conincklijcke authoriteyt onverkrenckt gebleven ende sullen de geëyschte schatten opgebracht werden. Sijn Maj.t  doet 3 leegers gereet maecken omme metten eersten te velde te gaen tot affbreuck van de vijant. Meynt oock sijne banden vaster te maecken met Engelant, Dennemarcken ende Sweeden.

115. Sijn oock gelesen extracten uyt de resolutie van Stadt ende Landen, daerbij blijckende dat sij voorgenomen hebben haer quote tot de vloot ter see volgens de nieuwe ordre ende equippagie metten eersten herwaertsaen sullen senden. Hebben insgelijcx goedtgevonden dat mette gesanten van Sweeden te treden in naerder alliantie, met belofte van subsidie op aggreatie sal mogen werden gehandelt.

116. Jacob Don, burger tot Delft, is op 't advijs van de magistraet aldaer toegestaen seureté du corps voor ses maenden.

Woensdag 25 maart 1637

117. De heer raetpensionaris comende van Sijn Hoocheyt heeft de leeden wederom versocht ende serieusselijcken gebeden alsnoch te willen consenteeren in de versochte negociatie van 295.000 £ tot subsidie van de comptoiren die haer quote van affectatie niet en connen voldoen, daerover de militie seer claecht.

Hierop de leeden den anderen alsnoch niet connende verstaen, als eenig meynende dat de negociatie behoort gedaen te werden over de defectueuse comptoiren, andere dat geen reden te sijn, maer over alle de comptoiren, noch andere hierin swaricheyt maeckende, is de saecke al weder in resomptie gehouden, met serieus vermaen aen de leeden doch niet langer te willen treyneeren.

118. Item noch omme te consenteeren in de lange versochte ende verwachte negociatie van 500.000 £ over de respective comptoiren tot vervallinge van de presente noot die seer parst ende niet langer ledich gestaen can werden sonder in confusie te vervallen.

De heeren van Hoorn noch sijnde ongelast ende Enchuysen consenteeren mits dat haer quote sal blijven binnen haer stadt ende bekeert werden aen de maetroosen aldaer, die anders aen haer betalinge niet weeten te geraecken. Sijn echter versocht eyntelijcken te willen consenteeren.

119. Ende van gelijcken omme te consenteeren in de subsidie ende verder versoeck van de Groote ende Cleyne Visscherie, in voorleden weeck gedaen ende doenmaels opgehouden tot nu toe.

Is goedtgevonden haer ter saecke van subsidie ende anders als hiervooren versocht te tracteeren als voorleeden jaer, ende oock in plaetse van 4 groote scheepen aen de Cleyne Visscherie te verleenen 5 fregatten, mits de scheepen ten besten employeerende, ende dat dit ter Generaliteyt sal werden ingebracht.

120. De heeren van Dordrecht hebben geproponeert dat de heer Beaumont vercooren is tot burgemeester derselver stadt, mits welcken sijn commissie omme ter Generaliteyt te gaen compt te cesseeren. Hebben oversulcx daertoe weder genomineert de heer burgemeester Terensteyn, versoeckende dat hem commissie in forma mach werden verleent, 'twelck bij alle de leeden is geaccordeert ende de persoon van de heer Teresteyn voor aengenaem gehouden.

121. Is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van 21en martii versoeckende alsnoch dat sonder eenich uytstel off dilay mach werden bij der hant genomen ende affgedaen de questie op den handel van Brasijl volgens de requeste van de bewinthebberen van de Camers van Zeelant, Maes ende Stadt ende Landen; dat anders de genomen resolutie daerbij den handel wert affgeschaft, sal moeten effect sorteeren.

Dienvolgende is goedtgevonden de stucken bij der hant te nemen ende ordentelijcken volgende voorgaende resolutie aff te leesen, omme daernae te disponeeren ten meesten dienste van de gemelte Westindische Compagnie.

122. Op de instantie van de heeren van Delft is goedtgevonden dat het besoigne van 't last- ende veylgelt op de zee metten eersten ende noch dese naenoen bij der hant sal werden genomen ende mitsdien bij provisie een ander uyt de heeren Eedelen in plaetse van de heer van Matenes, die op de verpachtinge is, te surrogeeren ende ondertusschen aen de heer van Maettenes geschreven omme op vrijdach hier te willen sijn omme 't besoigne bij te sijn ende ten eynde te brengen tegen dat die van Zeelant haer gedeputeerden hier sullen senden, als daeraen ten hoochsten gelegen sijnde.

123. Is gelesen een brieff van Billerbeeck den 21en martii uyt Ceulen dat de Roomsche coning van sijn sieckte soo is gebeetert, dat haest tot gesontheyt ende selffs te velde meynt te comen; dat de keysersche armé ende Sweetsche dicht bij den anderen sijn; dat den honger alomme seer parst ende dat Lijpsich wel weder perijckel mochte loopen; dat oock de keysersche 't lant van Saxen, soo men gelooft, niet sonder last seer bederven ende grouwelijcken handelen.

124. Den ontfanger Pieter Reael van Amsterdam met sijn commis Augustijn uyt den Boomgaert versoeckende revisie tegen den pachter van de booter aldaer, genaempt Philips Bartelsz., over de sententie van de heeren Gecommitteerde Raden, 'twelck hem is geaccordeert.

125. Scheepenen ende regierders van de Rijp versoeckende vernieuwinge van octroy omme 24 sts. op de tonne tappers- ende 6 sts. op de tonne swaer bier van de burgers te mogen heffen tot opbouwinge van haer kerck, ende dat de onwillige off fraudateurs sullen mogen werden geëxecuteert volgende de ordonnantie van 't gemene lant, op de boeten daertoe staende, gemerckt haer voorgaende octroy bij gebreck vandien ende anders door de oneenicheyt van de regenten sonder effect is gebleven, welck versoeck is geaccordeert voor den tijt van 7 naestcomende jaren.

126. De gecommitteerde van de stede Heusden te kennen gevende dat haer eene kerck van 's lantswegen beleyt sijnde geweest met turff, daerdoor soo is ontramponeert ende de muyren uytgeparst, dat geschapen is onder de voet te sullen vallen, tensij met affbreecken omme meerder schade van de naestaenstaende huysen te verhoeden, off anders met reparatie daerin tijdelijcken werde voorsien, dat nae 't oordel van luyden hem desverstaende soude costen ontrent 4.500 gulden, versoecken dat sulcx van 's lants wegen mach werden gedaen. Gelijck mede versocht wert vanwegen de capiteynen van de Engelsche, Fransche natie omme haer goedtsdienst daerinne te mogen plegen.

Is goedtgevonden dat de heeren commissarisen op de verpachtinge sullen werden aengeschreven omme van de gelegentheyt der voorss. kerck inspectie te willen nemen ende daervan hier rapport doen, omme dan vorders daerop behoorlijcke regard genomen te werden.

Donderdag 26 maart 1637

127. De heeren Gecommitteerde Raden op gisteren gedient hebbende van advijs op de missive van de heeren Raden van Staten noopende de achterstallen van de extraordinarise ongerepartieerde troupen onder Ferens, Charnacé, den graeff van der Berch, Gent, Erntruyter ende anderen, t'samen noch resteert 1.451.953 gulden, daervan sij betalinge versoecken. Ende nu bij de heer Cats, commende van Sijn Hoocheyt, voorgedragen sijnde de becommernisse die deselve heeft over de wanbetalinge oock van de ordinaris troupen, ende onder anderen die op 't comptoir van de ontfanger Mierop sijn geaffecteert als den oversten Stakenburch ende desselffs officieren, d'welcke bij requeste claechelijcken verthoogen 6 maenden ten achteren te staen voor de affectatie ende 3 maenden nae de affectatie, daervan sij geen betalinge connen becomen, ende sijn mitsdien gebracht in de uyterste swaricheyt. Versoecken dat daerop prompte ordre mach werden gestelt opdat haer totale ruïne mach werden verhoet.

Daerop de leeden weder aengemaent sijnde omme alsnoch te willen consenteeren in de versochte negociatie van 295.000 gulden tot subsidie van de comptoiren die de affectatie niet en connen voldoen, daerop d'selve al weder gevallen sijn in dispariteyt van opiniën, ende is ondertusschen goedtgevonden hierop te hooren de consideratiën van de heeren Gecommitteerde Raden waer 't hapert ende hoe 't cort behoort te werden gevonden.

128. De heeren Gecommitteerde Raden dienende van advijs opte requeste van Sijn Genade graeff Willem van Nassau omme vrijdom van de gemene middelen van consumptie, verclaren dat de resolutie, voor desen genomen met rijpe deliberatie ende op goede redenen gefondeert, dat oock de veranderinge soude wesen van consequentie. Is goedtgevonden de saecke te laten bij voorgaende resolutie ende sulcx 't versoeck geëxcuseert.

129. Is gelesen een brieff van de ambassadeur Lier den 20en martii uyt Parijs, dat hij vermogens de brieven van Haer Hoo. Mo. metten eersten sal overcomen omme ordre te stellen op sijn parthiculiere saecken ende ondertusschen ordre sal laten aen de secretaris Euyskercken omme den dienst van 't lant te bewaren.

Dat de paspoorten aen de gesanten van de coning omme op den handel nae Keulen te gaen, sijn gerefuseert, te meer omdat daerin stonde dat deselve gesanten haer discreet ende modestelijcken sullen dragen; dat de doot van de keyser dese handel noch meer sal reterdeeren; ondertusschen daer Sijn Ma.t alle preparatiën ten oirloch gereetmaecken ende sal daertoe een groot geltsecours becomen, over Noordmandiën alleen wel 10 millioenen.

130. Noch is gelesen een advijs van de agent Glarges van de 23en martii uyt Calis, niet sonders inhoudende.

131. De heer van Matenes aengecomen sijnde heeft aengedient hem gereet te houden omme op de saecke van 't last- ende veylgelt nevens d'andere gedeputeerden te besoigneeren in conformité van voorgaende resolutie. Fiat alsoo.

132. De heeren van Brederode ende van Beverwaert hebben mede verclaert haer op morgen ten 8 uyren gereet te sullen houden om op de examinatie van de informatiën tegen lieutenant [admirael] Dorp te besoigneeren. Fiat alsoo.

133. De heer van Noortwijck sich excuseerende van de commissie nopende de besendinge aen de steeden op 't haertstedegelt ende anders als hiervooren geresolveert, is echter versocht hem die commissie niet te willen ontrecken, maer sijn persoon daertoe nevens de andere gedeputeerden daertoe te laten employeeren.

134. Den affgesanter Spieringe vanwegen de crone Sweeden op gisteren audiëntie versocht ende d'selve tegen nu bescheyden sijnde, binnenstaende, heeft soo bij monde als bij geschrifte verthoocht waerom de crone Sweden de wapenen bij der hant genomen ende wat premissen ende subsidiën hem daertoe vanwegen sijne geallieerden, oock vanwegen desen Staet, belooft waren ende hoe traech onderhouden, hoe beswaerlijcken het onder anderen oock voor desen Staet soude vallen, bijaldien de croone Sweeden d'wapenen quame aff te leggen ende favorable conditiën, die sij tot allen tijden wel connen becomen, te bedingen; dat dan alle de macht van de keyser ende 't huys van Oostenrijck ons soude comen op 't lijff sacken, waertegen soodanige oncosten souden moeten werden aengewent dat d'selve in 't minste bij soo cleyne subsidie niet en is te vergelijcken. Versoeckt daeromme ende omme de verdere redenen bij hem gemoveert d'belooffde subsidie te willen continueeren, op 't vertrouwen dat Godt door middel vandien een genadige uytcoompste sal verleenen.

Hij is bedanckt van sijn vruntelijcke aenbiedinge met verclaers dat men d'saecke in goede achtinge soude nemen ende hem antwoort laten toecomen. Dienvolgende de saecke in deliberatie geleyt sijnde, hebben de leeden wel geconsidereert hoe grootelijcx desen Staet daeraen gelegen is dat de crone van Sweden in de wapenen werde gehouden, maer hebben in de versochte subsidie niet connen bewilligen sonder voorgaende communicatie met haer principalen ende alvooren te weten off de voorgaende subsidiën al sijn voldaen, daervan de heeren Gecommitteerde Raden een staet sullen maecken; dat men oock moet sien wat last aen Aeysma, gaende naer den keyser omme de neutraliteyt, is gegeven ende wat antwoort hij daerop van Keyserlijcke Maj.t schriftelijcken becomen ende aen Haer Ho. Mo. overgesonden heeft, omme dan met kennisse te gaen.

135. De heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier advijseerende opte requeste van de pachters van de bieren, gemael ende turff op Texel, dat d'selve ten aensien van de groote sterfte wel gratie meriteeren, maer vinden de continuatie van de pacht om redenen bij haer verhaelt bedenckelijcken, gelijck mede d'remissie sijn consequentie heeft. Stellen alles tot discretie van de vergaderinge, 'twelck is geëxcuseert.

136. Burgemeesteren ende regierders van Oostzanen versoeckende dat die van Lantsmeer ende Purmerlant sullen werden geordonneert haer supplianten te geven de groote van de landen in deserselver respective bannen voor sooveel d'selve onder de cadijck van Oostzanen zijn begreepen, off authorisatie omme d'gemelte landen te mogen meten opdat sij de oncosten van de cadijck ende van de molen nae behooren volgens haer octroy mogen omslaen; dat oock den dijckgraeff de onwillige betaelders paratelijcken nae dijckrecht sal mogen executeeren op dobbelt gewin.

Is bij meerder stemmen verstaen hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden van 't Suytquartier onaengesien die van 't Noortquartier 'tselve gaerne aen de heeren Gecommitteerde Raden aldaer [gelaten hadden], die alrede kennisse van saecken hadden.

137. De heeren van de Camere van de Rekeninge andermael advijserende op de requeste van de raden van Sijn Hoocheyt nopende de visscherie op de Maes ontrent Honderlant, dat sij door de naerder redenen niet hebben connen bewoogen werden haer voorgaende advijs te veranderen ende meynen dienvolgende dat de resolutie den 28en januarii lestleden daerop genomen, niet verandert behoort te werden, maer dienconform de saecke gelaten aen de justitie.

138. D'heeren Gecommitteerde Raden advijserende op de requeste van Cornelis Jacobsz. van Reynigom, pachter tot Leyden, schuldich sijnde 20.000 £, dat men om redenen in de requeste verhaelt souden remitteeren 1/3 ende 1/3 doen betalen contant, d'rest op 4 halff jaaren. De leeden diverselijcken sijnde van opinie, is de saecke gehouden in resomptie.

139. De heer raetpensionaris heeft de vergaderinge voorgedragen hoe grotelijcx d'heeren Gecommitteerde Raden haer becommert vinden over den staet van de finantie ende dat de leeden noch middelen noch eenige cleyne negotiatiën connen inwilligen omme de presente noot te stelpen, daer nochtans elck wel can considereeren dat wat groots sal moeten werden gedaen indien men staende ende buyten confusie sal willen blijven, off daerover de leeden niet geraden vinden dat d'heeren Gecommitteerde Raden werden versocht een perfecte staet te willen maecken van alle de lasten die nootsaeckelijcken betaelt ende niet ledich gestaen sullen connen werden, ten eynde de leeden, sulcx siende, daertegen ordre mogen stellen, 'twelck goedt ende nodich gevonden is metten eersten te doen.

140. D'heer van Duyvenvoorde ende Oetges hebben de vergaderinge voorgedragen hoeverre mette vaert door Loosdrecht is geprocedeert, namentlijcken dat d'selve op weynich nae is voltrocken tot aen de Vechtdijck toe, daertegen die van Wtrecht hebben geopposeert ende is met wercken supersedeert, daerover de aennemers van 't werck, gelijck mede de lantgenooten ende die van Weesop seer clagen over het interes dat sij daerdoor lijden. Versoecken dat sulcx mach werden voltrocken ende de weegen geslecht off alles weder in sijn oude stant gebracht.

Is goedtgevonden de vaert te voltrecken tot aen de dijck toe ende daeraen niet roeren voordat die van Wtrecht daerop naerder sullen werden gehoort volgende voorgaende belofte, ende sullen mitsdien tegen 't voorste van de naeste weeck beschreven ende versocht werden hier te willen comen.

141. Is bij de gedeputeerden deser provincie uyt de Generaliteyt voortgebracht dat aldaer was gemoveert off men de saecke ende proceduren van Amelant ongemerckt behoorden te laten passeren, dan off soodaenigen coers oock voor toecomende te stuyten, ende was bij Haer Ho. Mo. goedtgevonden 'tselve contbaer te maecken ende een yeder te waerschouwen sich voor diergelijcke proceduren ende investiture te versoecken te wachten, doch bij de gemelte gedeputeerden opgehouden omme hier gecommuniceert ende last daerop gegeven te werden.

Is goedtgevonden hierinne niet te doen voor ende aleer de advijsen van de Hooven van Justitie, soo hiervooren geresolveert, sullen wesen gehoort. Ende werde bij de heeren van Dordrecht ende Amsterdam wel starck gesustineert dat dit d'andere provinciën niet en raeckt, noch ten aensien van 't leen noch ten aensien van de persoonen; dat daeromme die coers als van quader consequentie ende groote prejuditie voor 't recht van dese provincie ende derselver ingesetenen moet werden gestut; dat anders verdere onlusten daeruyt sullen ontstaen, die seer qualik off niet sullen wesen te remedieeren, versoeckende dat daerop een speciale omvraeche mach werden gedaen, 'twelck is uytgestelt tot morgen.

142. Voorts bij de heer raetpensionaris gemoveert sijnde dat nu 2 à 3 dagen een geruymen tijt was toegebracht mettet leesen van de stucken der Westindische Compagnie noopende den vrijen handel op Brasijl, ende dat men noch vrij meerder tijt souden toebrengen eer men d'selve alle doorleesen sal hebben, daeruyt dan noch, als seer wijtloopich gededuceert, beswaerlijcken het rechte wit sal connen werden getroffen, gevende mitsdien de leeden in bedencken off niet beter sal sijn het corte receul daervan gemaeckt, ende 't rapport aen Haer Ho. Mo. gedaen te becomen, daerinne alle de advijsen van de raden in Indiën mede sijn geëxtraheert voor sooveel den vrijen handel aengaet, omme alsoo claerder kennisse te mogen becomen ende dan te sien wat vorder nodich sal sijn.

Is goedtgevonden dat het voorss. receul ende rapport hier in de vergadering sal werden gelesen ende onderstaen off de intentie van beyde parthijen daer wel is uytgedruckt tot haer genoegen, omme 'tselve gehoort dan vorder te disponeeren.

Vrijdag 27 maart 1637

143. Anneken Pieters, bedroeffde huysvrouwe van ..., die besocht is met swackheyt van sinnen ende mitsdien onbequaem om eenige neringe te doen, heeft op gisteren, soo sij te kennen geeft, door onverstant de pacht van bieren aengeslaen tot Schiedam 1.080 gulden hooger als voor desen. Versoeckt ontslaginge ende dat de oude pachters den impost gelaten mach werden op den voorigen voet, opdat de gemene saecke geen intres en lijde. D'heeren van Werremont ende Schaep als commissarisen verclaren het te kennen geven waerachtich te sijn, gelijck oock bij attestatie van de magistraet van Schiedam blijckt.

Is goedtgevonden dat dese man sal werden ontslagen, mits de supplianten de oude pachters sal bewegen tot de oude pacht off anders van nieus de verpachten tot Delft te doen, sonder prejuditie van't lant, te weten soo 't minder gelt dat sij 't cort tot de oude pacht sal suppleren.

144. D'heeren van Amsterdam verthoogen dat gister goedtgevonden is op de saecke van Amelant niet te doen voor ende aleer 't advijs van de Hooven sal sijn gehoort. Versoecken daeromme dat nu voor alle saecke mach werden gedelibereert omme de cours van de heeren Staten-Generael noopende het uytgeven van manifesten, op gister aldaer geresolveert, mach werden gestuyt om redenen doenmaels breeder verhaelt.

D'heeren Edelen hierop advijserende verclaren dat distinctie behoort te werden gemaeckt tusschen de persoonen ende saecke selffs. Aengaende persoonen dat d'provinciën daerop niet en hebben te pretendeeren ende soo sij anders willen doen, dat men dan 't recht van dese provincie sal moeten waernemen ende ongekrenckt houden. Maer wat aengaet d'saecke selffs, naedien de provinciën in den heuren mede niet alleen gehuchten ende dorpen hebben van diergelijcke nature, maer oock steden ende geheele quartieren die eertijts onder 't Rijck hebben behoort, soo connen sij bilck omme de schadelijcke consequentie daertegen voorsien, ende die d'saecke anders soude willen drijven, verstaen de heeren Eedelen dat het recht van de keyser in desen souden voorspreecken, met welck advijs de heeren van Haerlem, Schoonhoven, Hoorn, Enchuysen, Edam, Monickendam ende Medenblick haer hebben geconformeert. Nae resomptie oock die van Leyden.

Dordrecht verstonde omme verder onlusten te verhoeden dat men de saecke behooren te houden in sijn geheel totdat het advijs van de Hooven sal wesen gehoort. Delft dat men omme contentie tusschen de provinciën te verhoeden, dat men eenige behooren te committeeren ter Generaliteyt omme aldaer te versoecken dat d'provinciën in d'saecke niet en willen doen voordat die van Hollant op de saecke delibereerende haer advijs sullen inbrengen, daermede haer hebben geconformeert die van Gouda, Schiedam, Briel, Alckmaer, Hoorn ende Purmereynde, naemaels oock Rotterdam ende oock Dordrecht.

Leyden dat uyt het advijs van de Camere van de Rekeninge claerlijcken can werden gesien dat in dese saecke is gehandelt tegen 't recht van 't lant, te weten de Graeffelicheyt, dat ten besten behoort te werden gerepareert, maer niet bij de Generaliteyt op dit leen off de persoonen die haer niet en raecken, maer wel uyt consideratiën van de sequele voor d'andere provinciën ende voor den dienst ende recht van 't lant, versoeckende naeder bericht van onse gedeputeerden wat insichten d'andere provinciën hierop hebben, omme dan naerder te resolveeren.

Amsterdam dat men behoort aff te wachten het advijs van de Hooven, ondertusschen de saecke geen prejuditie doen, maer ter Generaliteyt doen stuyten, gemerckt dese saecke d'andere provintiën noch ten aensien van Amelant, daerop sij geen recht en pretendeeren noch ten aensien van de persoonen die onder haer niet en staen, maer alles onder dese provincie en raeckt. Heeft altijt neutrael geweest ende als de provinciën al yet souden willen doen, soo behoort sulcx niet te geschieden op de naem van Haer Ho. Mo., vermits Holland niet en heeft geadvijseert, maer yeder provincie voor sichselffs, dat anders 't recht van dese provincie wert vercort.

Nae verscheyden debatten ende resomptiën is eyntelijcken verstaen dat men de gedeputeerden van dese provincie uyt de Generaliteyt sullen versoecken hier naerder openinge te doen wat consideratiën d'andere provinciën hebben omme soodanige resolutie als voorss. is te nemen, omme 'tselve gehoort dan naerder te resolveeren. Daernae de voorss. gedeputeerden binnengecomen sijnde hebben overgeleyt de resolutie bij Haer Ho. Mo. op dit subject genomen, verclarende dat sij daerinne niet en hebben geconsenteert, maer gesecht daerover met haer principalen te sullen communiceeren.

Ondertusschen is oock gelesen een brieff van Haer Ho. Mo. op dese saecke van Amelant aen alle de provinciën geschreven, omme d'selve te notificeeren d'resolutie van de 26en martii, daerbij gaende in voegen als d'selve hier volcht:

Jovis den 26en martii 1637 is ter vergaderinge van Haer H. Mo. voorgedragen ende in bedencken gestelt off men ongemerckt souden behooren te laten passeeren d'investiture, onlangs door den keyser gegeven aen 't eylant van Amelant, dan off men niet veel eer tot conservatie van de gerechticheeden van desen Staet ende voorcominge van veel quade consequentiën niet en behoort bij publique manifest bekent te maecken dat men dese proceduren niet stilswijgens en can laten passeeren, veel min voor goedt aensien.

Waerop gedelibereert sijn[de] hebben Haer Ho. Mo. geoordelt ende verstaen dat se soodanige proceduren en investiture niet en connen goedtvinden, als sijnde van prejudiciable sequele ende strijdich metten dienst van 't lant, verclarende dienvolgens soodanige proceduren ende investituren albereyts geïmpetreert off noch te impetreeren nul ende van onwaerden, ende sal hiervan notificatie gedaen werden sulcx ende daer 't behoort.

Op alle 'twelcke in dese vergaderinge van Haer Ed. Groot Mo. wederom veel discoursen, debatten, advijsen ende deliberatiën gevallen sijnde, hebben de leeden niet eens connen werden wat best hierop off tegen te doen, sulcx de saecke sonder conclusie gelaten is.

145. D'heer van Noortwijck hem nochmaels excuserende van de commissie aengaende de besendinge van de steden Delft, Leyden ende Amsterdam, soo hiervooren geresolveert, hebben de heeren Edelen in plaetse van deselve gecommitteert de heer van Brederode, de heeren van Dordrecht d'heer Teresteyn, ende alle andere steeden in dese commissie begreepen hebben de hare mede genomineert, ende wierde bij verscheyden leden oock geurgeert dat den heer raetpensionaris mede in dese commissie behoorde te gaen omme de difficulteerende leeden te beeter te bewegen, doch de meerder stemmen hebben Sijne Edelheyt daervan geëxcuseert, uyt consideratie dat anders 't geheele besoigne van de vergaderinge, daer noch sooveel gewichtige saecken te verhandelen sijn, soude moeten stilstaen. Ende sijn de voorss. gedeputeerden versocht haer commissie doch spoedelijcken te willen voltrecken, gemerckt de vergaderinge haest ten eynde sal lopen ende tegen Paesschen sal willen scheyden.

146. Willem Adriaensz. Otter, pachter van de deurvaert van de turff, clagende over de groote schade bij hem door de contagieuse sieckte geleden, bijsonder in 't dorp Sevenhuysen ende Bleyswijck, ende voorts 't geheele lant, deurdat min geturfft is als voorgaende jaren 37.450 roeden à 4½ ton bedraecht geen impost 19.000 £, versoeckende continuatie van de pacht voor 3 jaren tot sulcken somme, als met hem door Gecommitteerde Raden off anders te accordeeren, 'twelck is geëxcuseert.

147. Noch gedient hebbende drie requesten als een van Pieter Ariaensz. Rederijs, d'gemene steenbackers aen de IJsel ende Casper van Veeck, commijs tot Heusden, alle soodanich dat niet waerdich is hier breeder te melden.

Zaterdag 28 maart 1637

148. De heeren Gecommitteerde Raden binnengecomen sijnde hebben ingevolge van de last van Haer E. Groot Mo. uytgeboesempt ende een corte staet gemaeckt van alle de lasten die nootsaeckelijcken sonder eenich uytstel ofte verschoninge sullen moeten werden betaelt, versoeckende de leeden dat se in 't specificeeren vandien daervan (als sijnde de verborgentheyt van den Staet) geen notitie willen houden opdat geen ondienst en geschiede. Hebben daernae perfecte particulare openinge gedaen, t'samen monteerende over 1.540.297 £, ende alles is noch soo schaers genomen als eenichsints doenlijcken is geweest, omme elck wat te geven omme also de saecke buyten confusie te houden. Versoecken daerop prompte ordre te willen stellen ende bidden haer ronde sinceere verclaringe als goede patriotten van 't lant ten goeden te willen nemen, gemerckt sij schricken voor de swaricheyt die dreycht.

De heer raetpensionaris heeft op die occasie daerbij gevoecht dat hij, dese morgen geweest hebbende bij Sijn Hoocheyt, aldaer verstaen heeft uyt persoonen die sulcx quamen ontdecken, wat listen en lagen door wanbetaelen op notable frontieren van 't lant waeren voorgenomen ende al vrij verre gebracht, dat in cas van voortganck wel dapper gedavert soude hebben, versoeckende mitsdien de leeden haer doch te willen evertueeren in de consenten, opdat soodanige gedreychde swaricheyt eer het te laet is mach werden verhoet, gelijck de heeren Gecommitteerde Raden op 't alderootmoedichts smeecken ende bidden, soo lieff als yeder de behoudenis van 't vaderlant etc. is

Daerop deliberatie gevallen sijnde hebben d'heeren van Hoorn alsnoch niet connen bewogen werden tot consent van de 500.000 £ over de comptoiren te negocieeren, als sijnde ter contrarie gelast, gelijck oock d'andere leeden niet eens hebben connen werden op de negociatie van de 295.000 £ omme de defectueuse comptoiren ten aensien van de affectatie te subsidieeren, daerop de leeden dan gesamelijcken tot naerder devooren bij haer principalen te willen doen serieusselijcken aengemaent sijn.

149. De gedeputeerden die aen de steden sullen gaen omme deselve te bewegen tot consent, ende onder anderen oock de heeren van Amsterdam op 't opleggelt van de greynen, versoecken te mogen weten tegen wat taxt per last, omme te beeter haren last uyt te voeren.

Daerop de gedeputeerden versocht sijn haer reys te willen vorderen op 't concept, dat lest in beschrijvinge heeft geweest, ende alle mogelijcken devoor te doen omme de heeren van Amsterdam te [be]wegen, gelijck sij aengenomen hebben op morgen ten vijff uyren de reys aen te vaerden.

150. De heer Backer van Haerlem, admiraliteyt tot Amsterdam, versoeckende verscheyden poincten:

eerst dat door de heeren Staten-Generael haer incomen van de convoyen ende licenten seer wert vermindert ende tot de oirloge te lande gediverteert; versoeckt daervan reparatie.

2. voldoeninge van achterstal der subsidie der provincie tot 16.820 £.

3. omme de penningen van de Oostindische Compagnie te mogen hebben voor haer ...

4. voor sijn parthiculier dat hij meynt geen capiteynen in dienst van 't lant behooren te werden aengenomen sonder alvooren bij luyden hem desverstaende te werden geëxamineert.

Is goedtgevonden op 't Ie het besoigne te vorderen, opdat de voorss. convertie van de penningen bij de andere provinciën mach werden verhoet.

Op 't IIe dat de heeren Gecommitteerde Raden d'quote deser provincie metten eersten sullen betalen, mits dat andere Collegies op gelijcke voet nae proportie sullen werden getracteert.

Op 't 3e dat de penningen sullen werden bekeert na ouder gewooonte aen het Collegie, daer sulcx valt.

Ende op 't vierde te hooren de consideratie ende 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

151. D'heer raetpensionaris heeft verthoocht dat Sijn Hoocheyt alderserieuste gecommandeert de requeste van de orateur Haga, met versoeck dat dienvolgende op sijn demissie ende wederkeringe in 't vaderlant van sijn 25 jarigen dienst ende onbetaelde t'achterheyt mach werden voldaen, als geen reden sijnde dat een minister van 't landt soo als in requeste vermelt soude werden getracteert.

Daernae is de voorss. requeste ende oock een langen brieff van den 7en augusti 1636, bij de gemelte orateur in Constantinopolen geschreven, vol clachten ende doleantiën dat hij in ses jaren noch tractement noch d'penningen, bij hem onder de Turcken verstreckt, heeft ontfangen, monterende 84.600 gulden, daerdoor in groote swaricheyt geraeckt is; heeft penningen op interes moeten nemen tegen 18 ten hondert; dat sijn 25 jarigen getrouwen dienst soo niet behoort geloont te werden; versoeckt ende bit met gevouwen handen ende geboogen knie op 'tgene voorss. doch promptelijcken te resolveeren, omme hier rapport te mogen doen ende sijn gebeente bij de charstenen te doen begraven etc.

Is bij alle de leden verstaen dat den goeden heer in sijn versoeck sal werden geaccommodeert, gelijck 't bilck ende meer als tijt is, maer hoe de betalinge daervan te doen op 't spoedelicxte sal bij resomptie naerder werden gedelibereert.

152. De heer Brasscher heeft vanwegen de Groote ende Cleyne Visscherie versocht dat d' Admiraliteyten mach werden aengeseyt omme de scheepen ende fregatten tot convoy van deselve gedestineert op 't spoedichste doenlijcken te willen equipperen, omme tegen dat de buysen in zee sullen gaen, gereet te mogen sijn in conformité van de resolutie onlange genomen, 'twelck is geaccordeert.

153. De ses Suyt-Hollantsche dorpen versoeckende verschooninge van haer oude verponding ende nieu verponding te mogen maecken om redenen breder in haer requeste uytgedruckt, 'tweck is gestelt aen de heeren Gecommitteerde Raden omme daerop te disponeeren nae behooren.

Zondag 29 maart 1637

Wesende Sondagh vacantie.

Maandag 30 maart 1637

154. Is gelesen een missive van de gedeputeerden Staten van Utrecht in date den 18/28 dito antwoordende opte brieff van Haaer Ed. Groot Mo. dat om de absentie ende indispositie van eenige van de haere niet en connen comen op de saecke van de sluys in de Ooster Vechtdijck. Versoecken uytstel tot nae de aenstaende hoochtijt. Sullen alsdan oock op de beswaernisse van de bieren bericht doen, off soo niet, can uytstel lijden; bericht bij desen te willen doen.

Is goedtgevonden dat se alsnoch sullen werden versocht omme dese weeck hier te willen comen ten fijne voornoempt, opdat de saecke mach werden affgedaen.

155. De heer Glarges cum sociis doende rapport van 't proces communicatoir tusschen die van Saerdam cum sociis, gerequireerdens, contra die van Rijp, Graft cum sociis nopende het schutgelt door de cleyne sluys op Saerdam, requiranten ter andere sijde, dat de gerequireerdens wel eenichsints 2 sts. voor schutgelt hebben genooten, maer weeten hoe, bij wien ende wanneer hetselve opgestelt is. Commissarisen verstaen dat haer geproponeerde exceptie voor de justitie is ongefondeert, daerom 'tselve affslaen, ende 'tgene sij genoten hebben bij attentaten, om meerder moeyten voor te comen, over hooft sien. Ten principalen verclaren dat de gerequireerdens geen recht hebben[de] tot schutgelt, het penael tegen haer te continueeren, oock tegen sluyswachter interdict diergelijcke meer te doen, ende haer gecondemneert in de costen van de processe, met welck advijs de heeren Eedelen ende de andere leeden haer hebben geconformeert, mits dat d'extensie sal werden gedaen op 't peyl- ende schutgelt, ten eynde daerop niet weder exceptie en werde gemoveert.

156. Burgemeesteren ende regierders van Goederede versoeckende continuatie van subsidie tot 1.200 's jaers voor den tijt van 7 jaren omme haer haven ende andere wercken te mogen onderhouden, dat haer anders onmogelijcken sal sijn, is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren van de Reeckeninge.

157. Tonis Jansz. Goren, gewesene pachter van de haring ende vis, versoeckt ten aensien van sijn schade anno 1634 door slechte vanck ende swaricheyt onder de buysen sijn restant van 1.314 gulden te mogen betalen 1/3 gereet ende de rest op 2 halff jaren. Is als ongefondeert ende oock om de consequentie affgeslagen.

158. Jacus Braem van Dort, pachter geweest van verscheyden pachten, daeraen schade geleden, versoeckt sijn restant van 2.000 £ op ses halff jaren te mogen betalen. Is affgeslagen als vooren.

159. De keersemaeckers van de Briel versoecken d'selve pacht 147-12-0 te werden gemodereert, gemerckt d'selve impost de laetste reys sooveel te hooch is opgejaecht, ende nu om de vexatie te ontgaen bij haer op 't vertrouwen van moderatie als vooren is aengeslaen.

Is goedtgevonden haer te tracteeren sulcx de pacht 7 jaeren 't leste jaer daeronder door den anderen gegolden heeft.

160. Tijmon Thijsz., burgemeester tot Monickendam heeft als nieuwe commparant de gewoonlijcke eedt gedaen aen handen van de heer van Duvenvoorde omme sich daernae te reguleren.

161. Burgemeesteren van Oudewater versoecken ten aensien van haer groote sieckte ende sterft[e], die lang heeft geduert, daerdoor geen quoyeren sijn gemaeckt van 't haertsteedgelt, noch van de 5e noch van de IIe penning van 't jaer 1627, noch van 't jaer 1635 toe, versoecken daervan remissie, mits dat sij tresoir van 't jaer 1626 sullen betalen, 'twelck is geacht van seer schadelijcke sequele ende mitsdien geëxcuseert.

162. Gerrit Fockesteert, rentmeester over de domeynen tot Heusden, te kennen gegeven hebbende dat verscheyden cleyne rentges staen op sijn comptoir, die door wanbetalinge de moeyte qualick waert sijn bij executie te vorderen, versoeck daerom deselve te mogen oplossen tegen den penning XX, gelijck ten regarde van de ontfanger Coolwijck is geschiet, 'twelck is geackordeert ende toegestaen.

163. Dirck Kenck van Amsterdam versoeckende seureté du corps voor 6 maenden. Joost Willemsz. Nieukercken versoeckende prolongatie mede voor 6 maenden, 'twelck beyde is geaccordeert. Ende Jan Jacob, coopman van Middelburg, is mede vergunt seureté du corps voor 6 maenden, mits dat het niet en strijde tegen de crediteuren, die hij hier te lande soude mogen hebben.

164. De Staten-Generael versoeckende bij haer brieff van de 19en deser dat het placcaet tegen den uytvoer van de paerden daerbij gaende, alomme mach werden gepubliceert ende geëxecuteert, 'twelck is goedtgevonden alsoo te sullen geschieden.

165. Sijn voorts gelesen resteerende stucken noopende den vrijen handel op Brasijl, die bij inventaris overgelevert sijn, ende daerop in deliberatie geleyt off men wijders de receulen ende 't rapport mette lecture van de extracten van de brieven, bij de raden van Indiën van tijt tot tijt geschreven, ter Generaliteyt gedaen, hier mede sullen gelesen werden, off d'selve door commissarisen sullen werden geëxamineert omme daervan meerder kennise te mogen hebben.

Is goedtgevonden 't receul ende d'extracten uyt de brieven alsmede alle andere stucken, die hierin eenich licht sullen connen geven, hier in de vergaderinge te leesen ende ondertusschen de calculen daerbij sijnde door gedeputeerden te laten examineeren, daertoe gecommitteert sijn de heeren van Dordrecht, Delft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enchuysen.

166. Sijmon de Lavale te kennen gevende dat sijn huysvrou is deurgegaen met d'marschal d'Bresee nae Vranckrijck is vertrocken, versoeckt daeromme tenietdoening van 't houwelijck ende authorisatie een ander te mogen trouwen. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van 't Hoff omme daernae te disponeeren.

167. Jan Jacobsz. Naes, pachter van de Briel over de wijnen anno 1631, versoeckt om de groote schade door den oirloge tusschen Vranckrijck ende Engelant, daerdoor geen wijnen over en quamen, sijn 1.500 £ noch schuldig sijnde, hij blint ende kreupel, ½ te mogen betalen ende d'rest op atterminatie, 'twelck om de consequentie is affgeslagen.

168. Willem, Aert ende Cornelis Dircxz., crijters van Kuylenburch, actie hebbende op Cornelis de Bruyn cum sociis, fortificatiewerckers tot Gorckum, d'welck op qualick te kennen geven heeft vercregen seureté du corps, versoecken diesniettegenstaende voor de justitie te mogen procederen tot voldoeninge van haer achterwesen, 'twelck gestelt is aen de heeren Gecommitteerde Raden omme te dienen van advijs.

169. Op 't gemoveerde van de heer van Noortwijck is goedtgevonden dat d'selve ter Generaliteyt sal procureeren dat een placcaet sal werden ingestelt tegen degeene, die haer met scheepen ende volck in dienst van Spangiën buytenslants begeven, omme 'tselve hier te resumeeren ende te arresteeren, sulcx ten dienste van den lande bevonden sal werden te behooren.

170. De heer van Noortwijck heeft oock genotificeert dat de heer tresorier van Goch is overleden ende daeromme intijts sal dienen gelet dat een Hollander daerin mach werden gestelt, daervoor men sal moeten waecken omme van de andere provinciën niet vercloeckt te werden, gelijck de leste reyse is geschiet.

Dit is gehouden voor notificatie ende de heer van Noortwijck aengemaent te willen versorgen dat ter Generaliteyt geen prejuditie en werde geleyt voor dese provincie, maer de saecke gelaten in sijn geheel.

Dinsdag 31 maart 1637

171. Is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van de 30en dito meldende dat sij haer resolutie van de de 27 december 1636/27 februarii 1637 aengaende den vrijen handel op Brasijl te stuyten eerst op 't aenhouden van de gedeputeerden van de Cameren van Zeelant, Maes ende Stadt ende Lande hebben gesupersedeert eerst 8 dagen, daernae noch negen dagen, alles op 't vertrouwen dat het advijs van dese provintie soude werden ingebracht, 'twelck tot noch toe niet en is geschiet. Versoecken dat sulcx mach werden gedaen binnen 3 dagen, off sullen houden dat dese provincie haer mette resolutie conformeeren ende sullen dienvolgende d'selve effect laeten sorteren in conformité van de nieuwe requeste van de voorss. Cameren.

Daernae sijn gelesen alle de vordere stucken tot dese saecke dienende, onder anderen veel advijsen van de raden in Indiën, alle daertoe tenderende dat de parthiculieren handel op Brasijl niet anders en dient als de coopluyden te verrucken ende de Compagnie t'onder te brengen, gemerckt selffs de bewinthebbers daer meest mede spelen.

Is goedtgevonden dat het besoigne op de calculatiën metten eersten ende soo spoedelijcken als can geschieden, ten langsten op morgen, sal worden gebesoigneert, daertoe de gedeputeerden serieusselijcken sijn versocht omme nae rapport d'saecke ten eynde te brengen eer de andere provinciën daermede doorgaen, als connende oock geen langer uytstel lijden.

172. Joris Stevensz., Engelsman, voor eenige jaren tot Amsterdam gecomen sijnde ende van sijn swager advijs ontfangen hebbende dat sijn huysvrou Gratia Cocq was gestorven, heeft daerop tot Leyden een ander vrou, genaempt Anneken Griffioen, getrout ende daerbij 2 kinderen geprocreëert. Ondertussen is sijn eerste vrou Gratia hem tot Amsterdam comen vinden, hem begerende weder te hebben, dat door tusschenspreken van de gerechte tot Amsterdam met bewillinge van de IIe is geaccordeert, d'goederen halff ende half gescheyden, ende sal de IIe daerenboven tot onderhout van de kinderen genieten 50 gulden jaerlijcx, met conditie dat deselve sullen werden gelegittimeert, daerinne Gratia heeft geconsenteert, versoeckende dat sulcx hier oock toegestaen mach werden, ‘twelcke bij de magistraet van Amsterdam aen haer gedeputeerden wert gerecommandeert. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van 't Hoff, omme 'tselve gesien naerder te disponeeren.

173. De grave van Hanau in den jare 1605 ten dienste van den lande verstreckt hebbende 18.000 rijcxdaelders, versoeckende daervan restitutie, daerop gehoort het advijs van de heeren Gecommitteerde Raden dat de penningen sijn genoten door Brederode ten behoeve van de Generaliteyt, onder belofte van restitutie als de noot ende gelegentheyt sulcx soude vereyschen; dat nu die graeff in noot is ende mitsdien tot laste van Generaliteyt behoort met een notable somme gesubsidieert te werden.

Is verstaen dat men dese persoonagie in sijn noot behoort te helpen, maer alvooren daertoe te comen, dat men ter Generaliteyt sal onderstaen waertoe de provintiën inclineeren, tot wat somme, waer de penningen te vinden etc., off voor desen daerop niet en is betaelt, omme nae rapport naerder te resolveeren.

174. De heeren Gecommitteerde Raden advijserende opte requeste van Carel van Crackou, agent bij Sijn Ma.t van Dennemarcken vanwegen desen Staedt, dat men sijn tractement behooren te verhoogen van 2.000 op 3.000 gulden, gemerckt andere aldaer 4.000 gulden genieten, daermeede de leeden onaengesien de schaersheyt van de finantie nae resomptie meest alle hebben geconformeert.

175. Is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael in date den 30en martii, daerbij recommanderende de petitie van de Raet van State tot 200.000 Æ’ voor de premie van de cruysers in Zeelant, die de Duynkerckers sulcken grooten affbreuck hebben gedaen ende apparent noch vorder souden doen soo sij werden betaelt van haer achterstal, gelijck Haer Ho. Mo. serieusselijcken versoecken, ende dat de quote van dese provincie voor halff mey aen de ontfanger-generael Doblet mach werden gefurneert, daerbij gelesen wesende een requeste van de camers[?] van Zeelant, verthogende dat hier noch is competerende ontrent 100.000 Æ’, dat se in 7 maenden 9 Duynkerckers hebben ingebracht ende 40 scheepen uyt handen van deselve verlost, versoeckende alsnoch betaelt te mogen werden.

Is verstaen dat dese betalinge in alle manieren behoort te werden gedaen, maer alvooren daertoe te comen, sal staet werden gemaeckt van de betalinge voor desen daerop gedaen, om dan naerder te disponeren.

176. Cornelis Rosa, secretaris van 't Hoff van Hollant, heel sieck sijnde, versoeckt ten aensien van sijn lange gedane getrouwe diensten resignatie van sijn ampt op Anderis van Strijen, soone van Quyrijn van Strijen ende hem daertoe brieven in forma te willen verlenen, onaengesien Zeelant soude mogen sustineeren ter contrarie dat het haer beurt nou soude sijn, 'twelck bij meerder stemmen is toegestaen, alhoewel 'tselve strijt tegen voorgaende resolutie dat geen resignatiën sullen mogen gedaen werden.

177. De heeren van Dordrecht versoecken bij haren brieff van de 30en deser, alsoo de ontfanger m.r Jacob de Wit is vercooren tot Gecommitteerde Raat ende vermits dien sijn ontfangerschap sal verlaten, recommandeeren sij dat Cornelis van Hoogeveen, die 'tselve comptoir 10 jaren getroulijcken heeft gedient, tot ontfanger mach werden aengenomen ende hem daertoe brieven verleent in forma, 'twelck op de goede recommandatie van de heeren van Dordrecht op den persoon van Hoogeveen is geconfereert.

178. D'colonel Wijnbergen geassigneert sijnde op 't comptoir van de ontfanger Mierop ende lange sijn betalinge hebbende vervolcht, daeraen hij niet weet te geraecken, moetende vertrecken nae sijn garnisoen binnen Rijnbarck, dat anders lichtelijcken door wanbetalinge perijckel soude loopen, versoeckt dat alsnoch ordere op sijn betalinge mach werden gestelt.

Johannis Pels, geweldig-generael van 't leeger heeft verthoont dat hij sijn betalinge op 't comptoir van de ontfanger mede niet can becomen, uyt oirsaecke, soo Ketting seyt, dat hij op de lijste van de affectatie niet en is gebracht. Versoect daeromme mede op de lijste te mogen werden gebracht ende ordre op sijn betalinge gestelt.

Is verstaen dat op de betalinge van dese luyden ordre sal moeten werden gestelt, soo haest eenige middelen sullen wesen geconsenteert, daertoe de leeden serieuselijcken sijn aengemaent.

179. Cornelis Dircxs, zeeman van Warmont, versoeckt octroy voor 25 jaren van seecker nieu inventie op de calandermolens, met verbodt omme d'selve in dien tijt te mogen naemaecken. Eenige van de naestgelegene steeden hebben hiervan versocht copie omme naerder te examineeren ende is ondertusschen de saecke opgehouden.

180. De affgesanter Spiering aenhouden om antwoort te mogen hebben op sijn propositie soo bij monde als bij geschrifte onlangs wegen de croone Sweeden gedaen, omme de subsidie ende vruntschap mette selve croone te willen continueeren om de reden daerbij verhaelt hoe hoochelijcken daeraen is gelegen dat de crone van Sweden in de wapenen blijft.

Eenige leeden hiertoe noch niet wesende gelast, sijn versocht last te willen becomen, gemerckt hieraen grootelijcx gelegen is ende sal ondertusschen naegesocht werden hoe de voorgaende subsidiën staen ende wat Aisma van de keyser rakende de neutraliteyt heeft geobtineert.

181. Is in deliberatie geleyt het Ve poinct van de beschrijvinge off twee notable polictijcque off twee notabele militare ampten van nu voortaen te vereenen in één persoon sullen mogen werden gecombijneert ende bedient.

Veel leeden hebben gemoveert hierop niet te connen seggen voor ende aleer claerlijcken op 't papier soude sijn gebracht wat ampten hieronder souden mogen werden begreepen, omme nae communicatie dan daerop te letten. Andere meynden best te sijn dit uyt de beschrijvinge te laten.

182. De heer raetpensionaris heeft gemoveert, alhoewel de eerbaerheyt vereyscht van het tresorierschap-generael niet te spreecken voor ende aleer de heer Goch saliger de laetse eere sal wesen aengedaen, soo wert nochtans soo starck daerom gearbeyt dat nootsaeckelijcken vanwegen dese provincie, omme niet geprejudiceert te werden als voor desen, mede devooren sullen moeten werden gedaen eer het te laet is.

Is goedtgevonden hierover met Sijn Hoocheyt te communiceeren ende d'selve te versoecken dat hem gelieve de handt daertoe te bieden dat een Hollander mach werden vercooren, die de provincie daertoe beqaem sal achten.

Woensdag 1 april 1637

183. Wemmer Barchem, vice-admirael tot Amsterdam, ten achteren sijnde over montcost voor sijn volck, versoeckt daervan betalinge tot 11.622 gulden voor den jare 1634. Is gestelt aen de heeren Gecommitteerde Raden omme te examineeren op wat repartitie hij is staende ende wat verder van de saecke is, omme nae advijs naerder te resolveeren.

184. Anthonij de Legier, predicant van de orateur Haga, versoeckende alsnoch betalinge van 3.300 gulden over verdiende gagie ende verschooten oncosten omme sich herwaertsaen van Constinopolen [!] te transporteeren. Is goedtgevonden dat hij sich sal addresseeren aen de heeren Staten-Generael, tot wiens lasten hij aengenomen is, omme daer sijne betalinge soo 't behoort te vorderen.

185. Is gelesen een advijs overgegeven aen Sijn Hoocheyt omme 's lants middelen te vergrooten buyten yemants naedeel, te weeten dat men de brouwers ende biersteeckers secretelijcken soude affvragen hoeveel schade sij elck jaerlijcx wel aen haer vaten lijden, dat sij deselve souden goedtdoen aen 't lant, dat een groote somme soude bedragen volgende 't ondersoeck bij haer daervan op een proeve tot Amsterdam gedaen; daertegen soude elck sijn eygen vaten aen de brouwers leveren, des souen de brouwers ende biersteeckers vooreerst 't bier om niet thuysbrengen, omme alsoo alles te vinden buyten costen.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden dit sullen examineeren ende daerop dienen van haren onderichtinge ende advijs.

186. De heeren Cats ende andere gedeputeerden met Sijn Hoocheyt gecommuniceert hebbende op’t tresorierschap-generael, doende rapport, hebben verclaert dat Sijn Hoocheyt Haer Ed. Groot. Mo. bedanckt voor d'eere, meynt dat 'tselve ampt weder behoort becleet te werden bij een vroom ende getrou persooon, wel ervaren in de saecken van 't lant daeraen dependerende, daertoe seer gaerne de goede hant sal houden, hoewel daer geen stemme in heeft.

Is goedtgevonden hierinne niet te versuymen, sijn mits versocht ende hebben aengenomen op dynsdach gereet te sijn omme een bequaem ende habijl persoon voor te slaen ten meesten dienste van den lande.

187. De gedeputeerden van de Suyt- ende Noort-Hollantsche synode, lest gehouden tot Leerdam ende Enchuysen, versoecken dat alsnoch ordre mach werden gestelt tegen de groote stoutheyt van de papisten op houwelijcksche saecken, op de weeskinderen, op de profanatie der sabbatten, oock tegen de bleeckers tot Haerlem, Bloemendael ende elders, op de moetwillige dootslagen ende pardonnen daertegen verleent, tegen menichvuldige bancquerotten, Bachusfeesten ende diergelijcke grove ende krijtende sonden, breeder in haer remonstrantiën lang voor desen tot verscheyden tijden overgegeven, opdat de plagen mogen werden affgeweert.

Is goedtgevonden dat opgesocht sal werden het advijs van't Hoff op dese saecke gegeven, omme alsdan op 't een ende 't ander naerder te delibereeren ende resolveeren ten meesten dienste van de lande.

188. Is voorts in deliberatie geleyt het 7e poinct spreeckende van de groote preparaten van de vijant te water ende te lande, vermanende mitsdien de leeden omme te willen consenteren in alle de middelen in de voorgaende poincten van beschrijvinge gebracht, ende daerenboven de oude middelen wel te beneficieeren.

Is goedtgevonden serieusselijcken op de middelen in beschrijvinge te besoigneeren, opdat de gedreychde swaricheyt mach werden verhoet.

189. Daernae is noch gelesen een memorie omme de gemene middelen van 't lant te beneficieeren mette peyne in de generale ordonnantiën begreepen bij te stellen boven de peyne in de parthiculiere ordonnantiën, naerder te versien tegen de fraude van de vleyshouwers, molenaers ende andersints dat se geen coorn voor haerselffs souden mogen opdoen met kennis van de pachter ende dat binnen 2 uyren te malen, uytbijsondert weer ende wint haer soude excuseeren. Is gestelt aen de heeren Gecommitteerde Raden omme te examineeren ende dienen van advijs.

190. De heren commissarisen op de verpachtinge geweest hebbende over het quartier van Amsterdam ende onder anderen tot Wesop, doende rapport dat sij inspectie genomen hebben volgende seecker appostille op de requeste nopende de reparatie van de sluyse aldaer etc.; dat de voorss. sluyse is geleyt tot dienste van haer stadt, doch soude men des noot daermede oock het lant tegen den vijant onder water connen setten; connen niet begrijpen dat de voorss. sluys in veel jaren noch reparatie van doen heeft anders als de deuren ende, soo geseyt wort, oock de drempels; hebben niettemin van alles in de requeste gemelt overslag doen maecken van de costen, die begroot is over 9.000 gulden, daertoe sij subsidie versoecken. 'tWelck om de schaersheyt van de finantie is geëxcuseert, off immers in naerder bedencken is gehouden.

191. De heeren van Rotterdam hebben nochmaels vanwegen de gemene leveranchiers van de Admiraliteyt versocht ten eynde sij te eerder van haer 10½ ten hondert, nu soo lange te buyten gestaen, sullen mogen werden betaelt; dat de heer Abbesteech, die vanwegen Haer Ho. Mo. aen de provinciën sal gaen, mach werden aengemaent sijn reys te vorderen, ende dat hem van Haer Ho. Mo., gelijck mede van Sijn Hoocheyt, serieuse brieven mogen werden metgegeven omme de provinciën aen te manen tot suveren van haer defecten, met vermaen aen Abbesteech alle devooren daertoe te willen doen. Is verstaen fiat als versocht met alle naersticheyt te bevorderen.

192. Is voorgedragen een corten staet van de achterstallen van de cruysers van Zeelant ende wat yeder provincie op haer premie noch schuldich is, onder anderen dese provincie 14.618 gulden, dewelcke goetgevonden is haer te voldoen ende te arbeyden bij de andere provinciën haer quote mede te willen opbrengen ende dat voorts mette kruysers sal werden gehandelt omme weder in zee te gaen tot alle mogelijcke affbreuck van de vijant.

193. Tonis Albertsz. cum sociis van Schoonhoven, octroy becomen hebbende van Haer Ho. Mo. van seecker waterwerck omme in plaets van molens te gebruycken tot droochmakinge van nieuwe meeren, daermede meer sal connen werden gedaen als met 4 molens, versoeckende attache omme hier in 't werck te mogen stellen voor 15 jaren.

'tWelck is geaccordeert, mits dat sij binnen 6 maenden daervan een proeff in sijn volle standt sullen moeten doen.

194. De gemene eygenaers van de gorsen aen de Coorendijck, genegen sijnde een gedeelte van haer gronden met een soomercadijck aen te halen, versoecken daertoe exemptie van de cleyne bieren ende van de hoorngelden voor ... jaren.

Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

195. Rapport gedaen wesende van de besoigne gevallen op de calculatiën van den vrijen handel op Brasijl, dat alle de argementen pro et contra soo claer sijn gestelt als men die souden connen rapporteeren omme tot het recht verstant te comen, maer alsoo dit een seer gewichtige saecke is, daer den welstant van den lande ende van de Westindische Compagnie aenhangt, soo vinden sij haer becommert daerop advijs te geven, meynende dat alles in de volle vergaderinge behoort te werden gelesen ende een spoedige resolutie geformeert omme ter Generaliteyt ingebracht eer d'andere provinciën daermede deurgaen, met welck rapport de meeste leeden haer hebben geconformeert, dienvolgende sullen deselve stucken hier gelesen werden etc.

196. De drie directeurs van de schepen op de Maes binnenstaende versoecken nae verloop van een jaer haerder directie ontslagen te mogen werden, vermits sij bevinden dat de admirael Dorp, Lieffhebber ende anderen capiteynen niet anders en trachten als 't lant op groote ende onnodige oncosten te jagen, daerinne Haer Ho. Mo. oock toestemmen, ende sulcx souden sij, directeuren, haer goede naem ende faem ter lieffde van 't vaderlant sonder eenich proffijt comen te verliesen, werdende alrede beschuldicht quaet broot gelevert te hebben, dat sij van de maetroosen hebben doen naesoecken, wert onder 54.000 fl., maer 60 Ã 70 lb. bevonden dat buyten haer weeten niet wel bequaem en was; connen derhalven haers oirdels niet meer goedts voor de gemene saecke uytrechten. De heeren van Amsterdam hebben gelijcke versoeck voor haer directeurs gedaen.

Is goedtgevonden hierover met Sijn Hoocheyt te communiceeren, daertoe gecommitteert sijn Dort, Delft, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

Dat oock de commandeur Brouwer met sijn schepen uyt zee gecomen sijnde sonder vijant te hebben gesien, haer journalen ende resolutiën sullen werden opgeëyscht omme geëxamineert ende dan voorts gelet te werden wat best daerop sal dienen gedaen.

Donderdag 2 april 1637

197. Maerten Haerpertten, gewesene capiteyn van den lande, versoeckende dat sijn achterstallige soo maent- als costgelden, noch bedragen 12.600 gulden, mach werden betaelt, soo niet alle aen gelt, dan ten deele ende de reste aen obligatie met interes den penning XVI.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden sal werden gerecommandeert omme bij de beste manieren dese goede man, beneffens alle andere capiteynen gelijcke pretansie hebbende, te contenteeren.

198. De heeren Gecommitteerde Raden hebben rapport gedaen van de inspectie door de heer Nobel genomen op de haven van Vlaerdingen, dat men 't hooft van de haven 30 roeden soude verlangen tot preservatie van deselve. Is om de schaersheyt van de finantie vooralsnoch gehouden in bedencken.

199. Is voorgelesen een staedt van de subsidie voor de crone Sweden anno 1632 geconsenteert, daerinne alle de provinciën hebben haer quote opgebraacht, uytbijsondert Nimwegen is noch schuldich 2.998-16-0, 't quartier van de Veluwe 2.380-8-0 ende Overijsel 3.443-18-0. Eenige leeden noch niet sijnde gelast, is de saecke van de subsidie voornoemt gehouden in naerder bedencken.

200. Is voorts gelesen een brieff van de heer ambassadeur Beveren uyt Londen den 27en martii, dat Sijn Ma.t bij impatiëntie niet langer wachtende op een handel met Vranckrijck, heeft 15 scheepen, te weeten 5 conings ende 10 coopvaerders, onder den keurvorst gestelt omme daervan te disponeeren nae sijn welgevallen, daervan de capiteynen al gereet sijn ende 't bootsvolck wort geprest. Eenige grooten van Engelant yeveren oock seer omme een Westindische vloot op te rechten, daertoe de coning vrijdommen sal verlenen, ende worden de capitalen daertoe nodich versamelt, maer siet geen apparentie dit jaer daervan effect te hebben.

Dat Sijn Ma.t het manifest van de keurvorst, bestaende in 44 bladen compres geschreven, sal laten uytgaen in 4erleye talen. Dat d'ambassadeur van Spanjen daervan kennis becomen hebbende, seer hooch oock met dreygen gesproocken heeft.

Dat Sijn Ma.t in zee sal connen brengen 27 schepen; het groot schip van Sijn Ma.t dese somer niet gereet sal connen sijn, hebbende in 't galioen een man te paert met een verheeven swaert in de hant ende 4 coningen onder de voeten;

Dat Sijn Ma.t 40 Ã 50 licentbrieven aen de visschers van dese Staet heeft uytgegeven.

De sluytinge van 't tractaet met Vranckrijck staet op 't sluyten, daervan de seeckerheyt wert verwacht.

De coninginne is gelegen van een jonge dochter, daerover de clocken van vreuchden luyden.

201. De heer van Sommerdijck comende in de vergaderinge proponeert vanwegen den Raet ende Sijn Hoocheyt dat doch ordre mach werden gestelt op de betalinge van de ordinaris militie, opdat d'precijse monsteringe ten meesten diensten van de lande, gelijck begonnen is van 6 weecken tot 6 weecken, precijs mach werden gedaen, sijnde alreede eenige 4 Ã 5 maenden ten achteren.

Dat insgelijcx ordre mach werden gestelt op de extraordinaris troupen, die noch aengehouden werden op de subsidiën, contributiën ende andere buyten laste van de provincie, omme d'selve te betalen van haer achterstallen, ende insonderheyt de 2 regementen op dese provincie gereparthicieert sijnde geweest, off sullen van ongemack moeten vergaen.

Is verstaen dat hiertoe middelen sullen moeten werden geconsenteert, omme alsdan ordre op haer betalinge nevens anderen te stellen.

202. Is voorts rapport gedaen bij de heeren Commissarisen van de inspectie, genomen op de gelegentheyt van de fortificatiën in Den Briel, dat de grachten op 2 à 3 plaetsen soo sijn gedroocht, dat men met paerde ende wagen daer deur can rijden, behalven dat oock de oude mueren seer vervallen sijn, doch die staen tot laste van de stadt, ende omme deselve tegen de vijant te verseeckeren, daervan groote perickel te beduchten staet, soude met ontrent 100.000 £ connen werden gedaen om deselve te vervullen Den Briel onvermogent is.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden hierover sullen communiceeren met Sijn Hoocheyt ende metten aldereersten op de leste mesnage ordre stellen dat de stadt van Den Briel tegen een overval van den vijant te voorsien.

203. De heer raetpensionaris heeft voorgedragen dat Sijn Hoocheyt ende eenige leeden inclinatie hebben omme de saecke van de vrijen handel op Brasijl niet bij een precijse resolutie, maer bij een middelwech ende accommodatie mach werden affgedaen tot contentement van parthijen.

Is goedtgevonden dat de voorgaende gedeputeerden, dese saecke verhandelt hebbende, op 't spoedelijcken in besoigne sullen treden ten langsten op morgen goe tijt, omme te tenteeren tot accoort, ende ondertusschen sorge gedragen sal werden dat ter Generaliteyt hierin niet en werde gedaen

204. De heeren van Schiedam hebben voorgelesen seeckere brieven van den Ien april medebrengende dat weder twee coopvaerders, een van Schiedam ende Willem Jansz., Purmerlant schipper op d'Orangenboom, groot ontrent 150 lasten, tot Duynkercken sijn ingebracht, beyde schippers doot, noch 4 visschers van Maessluys; dat de gevangenhuysen aldaer heel vol sijn; dat 20 Duynkerckers in zee sijn ende noch 14 gereet gemaect werden als Collaert daerbij compt. Meynen alles te vernielen, dat groote miserie causeert.

205. Is gelesen een advijs van de agent Brederode den 14en martii uyt Basel, niet sonders inhoudende als dat door de schielick doot van de keyser groote oneenicheyt onder desselffs officieren was ontstaen, niet wetende wat te beginnen.

Een advijs uyt Venetiën van de secretaris Sonnevelt;

Een van Carel van Crackou den 21en martii;

Een van de 27en uyt Parijs van [?], alle niet sonders houdende.

206. Een van den 27en martii uyt Parijs van de ambassadeur Lier, dat hij metten eersten sijn reys herwaerts over Diepen meynt te vorderen in de toecomende weeck; dat Sijn Ma.t metten eersten 4 leegers sal gereet hebben omme te doen gaen, een nae Neerlant, een nae de Moesel, een nae Duytslant ende een nae IJtaliën, daertoe 36 millioenen guldens sullen werden gefurneert.

Vranckrijck vint niet geraden met Engelant te handelen voor daerover met de crone Sweden ende Haer Ho. Mo. te hebben gecommuniceert, dat de ambassadeurs van Engelant vreempt dunckt.

207. Is noch gelesen een advijs van de agent Glarges den 30en martii uyt Calus, dat tot Duynkercken een goedt aental schepen gereet leyt om zee te nemen ende Colart c[r]uysende in de Bocht te verlossen, die dan datelijcken weder gereet sal maecken om op de visscherie te gaen; dat noch 2 forten op strang tusschen Duyn[kerc]ken ende Grevelingen sullen werden gemaeckt.

208. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat twee heeren uyt den Hoogen Rade bij hem hebben geweest ende verthoont in wat groote ongelegentheyt denselven Raet sich bevont, omdat sij soo lange wierd gelaten sonder president ende griffier, ende dat nu oock de secretaris Rosa, die sij tot noch toe hebben gebruyckt als adjunct, mede is overleden, wat swaricheyt het heeft een andere bij provisie te gebruycken, versoeckende daeromme, naedien de heeren van Zeelant hier sijn, dat de saecke ten principale mach worden bij der hant genomen ende affgedaen.

Daerop in deliberatie geleyt sijnde het 28e poinct van de voorgaende beschrijvinge daertoe dienende, maer alsoo de leden waren van verscheyden opinie, is d'saecke dit mael gehouden in naerder resomptie.

209. Bij die occasie is oock voorgedragen dat de gedeputeerden van Zeelant haer ten hoochsten beclagen over de resignatie onlangs aen de secretaris Rosa nopende sijn secretarisamp van 't Hoff op de soon van Strijen verleent, seggen sulcx te strijden tegen 't accoort met haer gemaeckt ende oock tegen belofte voor desen gedaen.

Is goedtgevonden het tractaet met die van Zeelant gemaeckt nae te sien, gelijck mede wat voor desen daerop is gepasseert, omme daernae te letten wat vorders hierinne sal dienen gedaen.

210. Bartholomeus Hoffert van Amsterdam is vergunt seureté du corps voor 6 maenden.

211. Opte missive van de Raden van State in date den 19en martii omme Cornelis Lenertsz., affuytmaecker, van sijn t'achterheyt tot 11.710-2-4 te willen betalen, opdat hij sijn dienst aen 't lant weder mach doen, is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

212. Rapport gedaen sijnde van de communicatie met Sijn Hoocheyt op 't versoeck van de directeurs van de Maes, meynde Sijn Hoocheyt dat de saecke daerover sij clagen nopende het quaet bier ende broot, daerover sij seggen beschuldicht te wesen bij haer gelevert te sijn, soo important niet en is; als[s]e swaricheyt souden maecken haer officie langer te doen, dat men dan moeste sien de saecke te brengen tot de Ie inleyding, namentlijcken omme door machtige coopluyden de scheepen van alle voorraet te doen versorgen; soo men oock meynde dat Blauhulck sijn dienst niet wel en dede, conde men op een ander bequaem persoon letten tegen dat het jaer sal expireren. 'tWelck alles gehouden is in naerder bedencken.

213. De heer van Matenes cum sociis hebben mede rapport gedaen van haer besoigne mette heeren van Zeelant op 't last- ende veylgelt; dat die van Zelant verscheyden consideratiën daerop moveeren, onder anderen dat de schepen, die haer boven het reglement equipperen, soude corten 5 ten hondert.

Vrijdag 3 april en Zaterdag 4 april 1637 voornoen

214. De heer De Rovere cum sociis heeft gerapporteert dat op de verpachting over 't quartier van Gorcum is gewonnen 1.400 ende ettelijcke guldens. Ende alsoo het dorp van Spieck voor desen halft gehoort heeft onder Sijn Ex.cie prince Mauris ende nu in 't geheel onder de heer van Sommelsdijck, geven daeromme in bedencken off ‘tselve niet meer onder de verpachtinge behoort te werden gebracht.

Is goedtgevonden hierop te hooren het advijs van de heeren Gecommitteerde Raden, ende werde bij verscheyden leden gemoveert dat andere plaetsen daerontrent als Leerdam, Asperen, Heuckelum, Vyanen etc. alle lasten van 't lant mede behooren te dragen.

215. Hebben voorts rapport gedaen van de inspectie bij haer genomen van de Bagijnekerck tot Heusden, die t'enemael is ontramponeert; hebbben daervan gemaeckt aen besteck hoe best te doen met maken, dat ontrent costen soude 3.800 £, daertoe men haer soude connen subsidieeren met 1.500 off 1.800 gulden, mits dat alles sullen maken op 't voorss. besteck. Is toegevoecht een subsidie op 't presuppoost als vooren 1.200 gulden eens, mits 'tselve imployerende tot haer kerck sonder divertie.

216. De heer Nobel heeft voorgedragen dat tot Duynkercken gereet leggen negen off 10 coningsschepen, die binnen 1 Ã 2 dagen in zee sullen gaen; dat de gevangenissen aldaer soo vol sijn dat se niet connen bergen; dat het gekerm van de vrouwen voor de deuren derselver soo groot is dat niet en is uyt te spreecken ende een steenen haert daerover soude erbarmen; in 9 weken XI convoyers, 39 coopvaerders ende 1.000 man gevangen; dat op de 28en martii 40 gevangenen op bevel van de cardinael-infant aen ketenen gebonden op de Spaense scheepen sijn verde[l]t, met vermaen van haer wel te quijten dat Hollant doch t'onder moet, op beloften van eerlijcke beloninge. Recommandeert daeromme vanwegen Sijn Hoocheyt dat doch de kruyssers van Zeelant mogen werden in zee geholpen.

Dat den vijant oock was voorhebbende een aenslach op de stadt van Den Briel off op Goederede, Bommene, Sirckzee, het lant van Schouwen off diergelijcke, daertegen mede voorsieninge sal moeten werden gedaen.

Is goedtgevonde sonder eenich uytstel hierover met Sijn Hoocheyt te comen in conferentie, alles rijpelijcken examineeren, gelijck de hoochwichticheyt ende noot van de zee, die als verloren is, vereyscht, omme prompte ordre tot redressement 't beste mogelijcken bij der hant te nemen ende nae rapport daerop weder resolveren ten meesten dienste.

217. Drie raden van den Hoogen Rade binnencomende hebben door de mont van de heer Asperen in 't lange verthoocht alle de proceduren, tusschen de stadt van der Gouwe ter eenre ende Machellis haren pensionaris ter andere sijde, gevallen ter saecke van de compla[i]ncte bij den Hogen Rade aen de gemelte pensionaris verleent; dat sij daerinne hebben gevolcht haer instructie ende menichvuldige exempelen; dat oock de resolutie van 't jaer 1591, als allene spreeckende van criminele proceduren ende van de gemene middelen, daertegen niet en strijt. Beclagen haer ten hoochsten dat op 't te kennen geven van die van der Goude haer mandament ende sententie bij resolutie van Haer Ed. Groot Mo. in date den 26en november sijn teniet gedaen, daervan niet een exempel in 46 jaren sal werden getoont als van Jan Sijmonsz. Blauhulck, die noch is gemaincteneert, ende 6.000 gulden voor sijn costen wierden toegevoecht. Hebben om redenen niet goedtgevonden schriftelijcken maer liever mondeling haer verclaringe te doen, met versoeck dat de justitie gehanthaeft mach werden volgende de instructie, totdat bij Hollant ende Seelant naerder ordre sal sijn gestelt.

Die van der Goude versoecken dat hierinne geen prejuditie mach werden gedaen, maer alles gelaten bij de resolutie van de 21en mey ende 26en november 1636, totdat sij hierover met haer principalen hebben gecommuniceert ende derselver last daerop ingebracht. De heeren van der Goude is haer versoeck nae resomptie geaccordeert, mits haer redenen staende vergaderinge inbrengende, off immers so haest als doenlijcken is, blijvende ondertussen alles in sijn geheel.

218. De gedeputeerden van de Staten van Utrecht in competenten getale binnenstaende ende overgelevert hebbende haer credencie van de 27en martii, hebben [versocht] dat de openinge van de Ooster Vechtdijck, toecomende de ingelanden soo van 't Sticht als Hollant ende mitsdien nae rechten sonder haer consent niet mach werden aengetast, mach werden gesuercheert off dat de redenen van Hollant op 't papier mogen werden gebracht ende haer ter hant gestelt om daertegen te seggen middelertijt surchantie.

Is goetgevonden dat d'voorgaende gedeputeerden met die van Utrecht sullen treeden in conferentie omme, de redenen over ende weer gehoort, daervan te doen rapport omme dan verder te resolveeren.

219. De heer van Matenes cum sociis hebbben andermael rapport gedaen van het besoigne met die van Zeelant op 't last- ende veylgelt van de zee, dat die van Zeelant verclaerden geen last te hebben anders als consideratiën te hooren ende die te refereeren aen haer principalen, mits welcken van dese sijnde mede geen openinge is gedaen, meynende dat men die van Zeelant datelijcke behooren te schrijven omme haer gedeputeerden alsnoch hierop spoedelijck gelast te willen senden.

Is goedtgevonden aen die van Zeelant te schrijven haer tot de voorss. saecke te willen prepareren omme met volle last hier te comen tegen sulcken dach als men haer hiernae metten eersten sal laten weten.

220. De heeren Gecommitteerde Raden advijseren op de requeste van die van Wormer ende Jhisp dat den voorslach bij haer requeste gedaen niet vreempt en is, ende derhalve d'bischuyt ende stijffsel van buyten comende met gelijcke last souden mogen beswaren als ons eygen ingesetenen, te weten de bischuyt in de eerste stadt daer se aencompt metten impost van 't gemael, ende daer die geconsumeert wert met noch halve impost, ende het stijffsel met 3 gulden op 't 100 lb.

Is verstaen dit requeste ende advijs te brengen in de naeste poincten van beschrijvinge. Ende sal hiernae oock werden gelet omme de dorpen naest aen 't Sticht van Utrecht ende Gelderlant in 't gemael op seeckere taux te stellen.

221. Rapport gedaen wesende van 't besoigne op den vrijen handel van Brasijl omme een wech van accommodatie te vinden, daerop de bewinthebbers van de Camer van Amsterdam ter eenere ende die van Zeelant ter andere sijde in 't lange sijn gehoort, maer hebben d'selve niet overeen connen brengen, dienende daeromme van advijs dat men d'selve noch naerder souden mogen hooren ter presentie van Sijn Hoocheyt ende eenige gedeputeerden van Haer Ho. Mo. omme te sien off eenich voorslach van accommodatie soude connen werden gedaen.

Is goedtgevonden met Sijn Hoocheyt te communiceeren soo hiervooren is gesecht, benevens eenige van de andere provinciën, omme te onderstaen off een uytcoompste tot redelijcke contentement van beyden sal connen werden gevonden, gemerckt uyt een decisie, die d'een off d'ander soude mogen mishagen, groote inconveniënten souden connen ontstaen.

222. De heer raetpensionaris heeft openinge gedaen van 't 22e articule van 't verdrach tusschen Hollant ende Zeelant opte ses secretarissen ende president van 't Hoff onderlingen gemaeckt, ende de resignatiën van tijt tot tijt 6 mael aen den anderen bij dese vergaderinge gedaen, daerover die van Zeelant haer ten hoochsten beclagen, wat vorders daerop best te doen.

Is goedtgevonden hierover met die van Zeelant te comen in conferentie omme te onderstaen waermede haer best content soude connen werden gedaen.

223. Ende is bij resomptie in deliberatie geleyt het 28. poinct van de voorgaende beschrijvinge omme het vacerende presidentschap ende griffierschap van de Hoogen Rade, daerinne tot noch toe met de heeren van Hollant geen uytcoompste heeft connen vinden, wat best daerinnen voorts te doen.

Is goedtgevonden alsnoch met die van Zeelant naerder te confereeren omme een goede uytcoompste te vinden, ende in cas van neen, dan naerder resolveeren, gemerckt dese saecke sonder groote ondienst van de justitie geen langer uytstel lijden can.

224. Twee van de Admiraliteyten van Rotterdam binnencomende hebben geproponeert ende versocht een somme van 140.000 £ tot uytrustinge van 5 groote scheepen ende 6 fregatten aen de Groote Visscherie geaccordeert, op drie gewoonlijcke payen te betalen, daertoe sij anders geen raet en weten. Sijn daerenboven noch bij Haer Ho. Mo. aengeschreven ende versocht in plaetse van de 4 schepen voor de Cleyne Visscherie 5 fregatten te equipperen, daertoe van noden is ontrent 70.000 £ ende de oude 4 schepen souden ontrent 10.000 £ connen gelden.

225. D'heeren van den Briel hebben voorgedragen bericht te sijn dat binnen 2 dagen door 9 fregatten van de vijant 36 visschers ende 2 convoyers genomen sijn. Men secht oock van 2 Ã 3 Guneesvaerders, costelijcken geladen, daerover de clocken van vreuchde souden hebben geluyt, versoeckende mitsdien dat alsnoch prompte ordre op de saecke van de zee mach werden gestelt.

Zaterdag 4 april nanoen en Zondag 5 april 1637

Overslaende.

Maandag 4 april 1637 voornoen

226. De heer van Brederode ende andere gedeputeerden in de naevolgende steden geweest sijnde omme deselve te bewegen tot consent, hebben rapport gedaen van haer wedervaren:

Eerstelijck tot Amsterdam omme 't opleggelt van de grainen, audiëntie gehadt hebbende in de vergaderinge van de 36 raden ende daernae in parthijculier besoignen met eenige van de deselve, hebben eyntelijcken haer de voorss. raden laten bewegen tot consent, sulcx 'tselve den 12en september/december anno 1623 is uytgeschreven geweest, mits dat de inlantsche grainen met gelijcke last beswaert werden, alles te betalen op de consumptie ende anders niet.

De heeren commissarisen sijn bedanckt van haer moeyten ende gedaen devoor, de heeren van Amsterdam serieusselijcken versocht alsnoch te willen consenteeren op de uytlansche grenen, ende dat men alle devooren sullen doen bij d'andere leeden omme de inlantsche grainen mede te beswaren, gemerckt anders niet wel practicabel sal sijn.

Ten tweeden op de booter buytenduyns, dat de heeren van Amsterdam achten niet practicabel te wesen over Hollant alleen om de nootsaeckelijcke divertie van de neringe die daeruyt soude moeten volgen, maer wel over de Generaliteyt, daertoe devooren souden connen werden gedaen. Amsterdam is mede versocht bij provisie consent te willen dragen, mits dat men aen die van de Raet van Staten, jegenwoordich in Vrieslant sijnde, sal aenschrijven omme die van Vrieslant te bewegen in dit middel mede te consenteeren de gemene saecke ten besten.

Ten 3en op 't middel van peck ende teer, daerinne de heeren van Amsterdam verclaerden, bijaldien men op de wet ende ordre connen eens werden hoe best te practiseeren, dat se dan daerinne mede souden connen bewilligen, maer hebben daerbij gevoecht dat se meynen de noot van 't lant met dese middelen niet sal wesen geholpen, tensij de oude middelen wel werden gebeneficeert ende alle fraude geweert sonder 'twelcke men den Staet te gronde sal sien gaen.

Is goedtgevonden hierover een ordonnantie in te stellen omme te sien off de leeden daerop eens sullen connen werden, ten eynde het middel van peck ende teer in practijcque mach werden gebracht, daertoe gecommitteert sijn Dordrecht, Amsterdam, Alckmaer, Hoorn ende Medenblick met adjunctie van eenige uyt d'heeren Gecommitteerde Raden.

Voorts aen de heeren van Leyden, daermede alle devooren sijn aengewent ende naedat se tot twee mael toe audiëntie gehadt ende affgeslagen waren op 't haertsteedgelt ten aensien [van] de groote sterfte die aldaer is geweest daerdoor veel huysen leedich staen ende de nering seer slap geworden is; hebben ten derden mael audiëntie versocht ende eyntelijcken de heeren van Leyden beweecht tot consent, soo 't leyt, behoudens eenige parthiculiere swaricheyt dit consent niet raeckende, bij de gedeputeerden van Leyden naerder te moveeren, als in de Maes.

Ten laetsten aen de heeren van Delft mede op 't haertsteedgelt, daer de gemelte heeren commissarisen alle devooren aengewent hebben, ja selfs boven haer last ende meer als men yemant soude connen vergen, oock met protestatiën van ontschuldich te willen sijn aen de onheylen die daeruyt souden mogen ontstaen, doch hebben geen consent connen uytwercken, maer de heeren van Delft excuseeren dit op haer sterfte, onvermogentheyt ende neringloosheyt, recommanderende de oude middelen te willen beneficeeren, als daer sijn de verantwoordinge van de 5 speciën, 't middel van de brandewijnen, goude ende sijde laeckenen ende diergelijcke meer, daer een noottable somme van soude comen, in voegen dat sij met groote becommernis ende droeffheyt over den staet van 't landt vandaer vertrocken sijn.

De heeren van Leyden daerbij voegende mits dat sal blijven sonder effect tot op haer doleantie in 't redres generael van de verpondinge sal wesen gedisponeert, ende dan noch eenige consideratiën op de forme van 't haertsteedgelt selffs. Sijn serieuselijcken versocht absolutelijcken sonder mits te willen consenteeren, daertoe de heeren van Delft mede seer instantelijcken versocht sijn, gemerckt anders onmogelijcken is te connen scheyden sonder confusie.

227. Daernae heeft de heere raetpensionaris ende andere gedeputeerden rapport gedaen van de communicatiën gehouden met Sijn Hoocheyt op de saecke van de zee ende de wandevooren dienaengaende bij degeene die 't bevoolen was, insonderheyt bij de hooffden ende oock bij de lieutenant-admirael Dorp, daerop Sijn Hoocheyt verclaerde, bijaldien Dorp ende andere dit mael niet uyt en rechte, dat men hem dan soude casseeren ende een bequaem ander hooft verkiesen, oock de schuldige straffen nae verdiensten; 2e op de maniere van de directie dat Sijn Hoocheyt meynde best door machtige coopluyden te laten doen, daerop redenen ter contrarie sijn bijgebracht; voorts dat men Brouwer met sijn bijhebbende scheepen spoedelijcken weder in zee sal presten omme sich te vervoegen bij Dorp ende de seven scheepen van Zeelant, dat dan een vloot van 22 à 23 schepen sal maecken, ende soo op Brouwer eenich naedencken soude mogen vallen van wandevoor, dat men daervoor mede een andere sal connen stellen; ten derden sijn oock consideratiën gevallen omme de 6 fregatten van de Groote Visscherie een toer in zee te laten gaen omme alsoo met een machtige vloot den vijant in sijn desseyns, die hij soude mogen voorhebben om 't een off 't ander quartier aen te tasten, te beletten ende dat de stadt van Den Briel met goedt garnisoen sal werden beset. Daerop de deliberatie is uytgestelt tot de naeste weeck.

Maandag 6 april 1637

Den VIen dito maendag voor- ende nanoen op 'tgene voorss. bij gevolge (als saterdach op Alckmaer, vermits de tijt verlopen was, gestuyt) ende nu voorts op 'tgene hiernae volcht.

228. Pieter ende Lenert Casenbroot clagende dat de comijs Ketting, ontfanger van de 200en penning ende van de verpondinge van Hage, haer ordonnantie op hem sprekende niet wil betalen, sonder daeraen te corten duysent gulden over verpondinge van haer huysen, die noch geen 14 jaren hebben gestaen, ende mitsdien vrij sijn, versoecken daertegen ordre aen de Gecommitteerde Raden om daerop te dienen van advijs.

229. Jo.r Lodewijck van Nassau, heere van der Leck, ordonnantie hebbende ter saecke van seecker bespreck van prince Maurits Ho. Mo. tot drie toe in getall, die de commis Ketting niet en wil betalen, versoeckt daerop ordre. Resolutie hierop voor desen genomen naesien ende daernae letten.

230. Willem Boreel, raetpensionaris tot Amsterdam, te kennen gevende dat hij sich gereet maeckt omme in de ambassade ten dienste van 't lant nae Venetiën te gaen, ende alsoo hij sijn 2 huysen tot Amsterdam in de Nieuwe Doelstraet, gelijck mede sijn hoffsteed aen de Outhoorn ter oirsaecke voorss. verre beneden de waerde sal laeten aen sijn swagers Pieter ende Jeronimus Rans, onder conditie dat bijaldien de ambassade niet voort en gaet off anders, hij off sijn huysvrou ende kinderen, daervan wederkerende, geraden vonden de voorss. huysen ende hoffsteede weder aen te nemen, sulcx vrij sal mogen doen. Versoeckt vrijdom van de 40e penninge, 'twelcke ten opsichte van de dienst van 't lant te bevorderen is geaccordeert, sonder te trecken in consequentie.

231. Op de requeste van de crediteuren (Willlem, Aert en Cornelis Dircxz. Crijters) van Cornelis de Bruyn omme tegen d'selve te mogen procederen, gehoort wesende 't advijs van de Gecommitteerde Raden dat De Bruyn heeft seureté du corps et de biens, sulcx tegen hem niet procedeert can werden, stellende sulcx tot discretie van Haer Ed. Groot Mo. Is goedtgevonden hierop nae te sien het appoinctement aen De Bruyn gegeven.

232. De heeren Gecommitteerde Raden advijseerende op de requeste van burgemeesteren van Oostzanen, dat men haer behoort toe te staen haer versoeck dienvolgende die van Lantsmeer ende Purmerlant te ordonneeren de supplianten te geven de groote van alle de landen mette namen van de eygenaers vandien voor sooveel d'selve onder de cadijck van Oostzanen begreepen sijn, oock, is 't noot, d'selve landen door een geswooren landtmeeter te mogen doen meeten, met authorisatie omme de costen van de cadijck ende molen te mogen omslaen ende d'onwillige bij parate executie nae dijckrecht op dobbelt gewin executeeren, met welck advijs is geconformeert, immers daerop geconcludeert.

Maandag 6 april 1637 nanoen

233. De gemene voerluyden van de wagens ende treckpaerden het leger gevolcht hebbende anno 1635 nochmaels clagende dat se haer achterweesen nu drie vergaderingen aen den anderen hebben vervolcht, sonder tot noch toe eenige betalinge te connen becomen, daerdoor sij in de uyterste noot ende swaricheyt sijn gebracht, connende haer monden van huysvrouwen ende kinderen niet langer open houden noch haer crediteuren van de hals weeren, versoecken eyntelijcken betaelt te mogen werden.

Is bij alle de leeden verstaen dat tegen alle billicheyt, recht ende redelicheyt strijt dese luyden langer te laten wachten ende met tranen op de wangen achternae te laten loopen, haerselven consumerende ende ruïnerende, derhalven de leeden manende elckanderen tot inwilligen van middelen, opdat dese ende andere mogen werden voldaen.

234. D'oude kruysers van Zeelant versoecken alsnoch voldoeninge van haer achterstal, voor de quote deser provincie bedragende 14.600 gulden, omme daermede de plancken bij haer tot Amsterdam gecoft tot nieuwe equippagie te mogen betalen, daertoe sij anders geen raet en weeten.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden sullen wesen geauthoriseert omme de voorss. somme 't beste mogelijcke, 'tsij uyt de gereetste middelen off anders, bij negociatie te voldoen, gemerckt toemale veel daeraen gelegen is, opdat sij den vijant opnieus alle affbreuck mogen doen.

235. Arent van Brugge versoeckende alsnoch nae lange sollicitatie voldoeninge van 1.500 rijcxdaelders over de graynen die hij aen 't magasijn van Orsoy par constreincte heeft gelevert, daervooren alle 's lants officieren hebben geteyckent dat hij binnen corten tijt soude werden betaelt, off versoeckt sijn grainen wederom mach hebben, off de commijs geauthoriseert sooveel uyt hetselve magisijn te vercoopen als sijn achterstal bedraecht omme alsoo sijn betalinge te mogen becomen, gemerckt hij anders sal wesen geruïneert.

Is verstaen dat dese man cum sociis craft ende gewelt is ende noch vorder sal werden aengedaen bijaldien de betalinge tegen belofte selffs oock van Sijn Hoocheyt langer wort gedilaieert, derhalven goedtgevonden dat d'heeren Gecommitteerde Raden de betalinge sullen doen voor de quote deser provincie, 'tsij bij negociatie off anders, ende oock alle devoor aenwenden bij de andere provinciën.

236. Abraham de Roy: omme seeckere viccariegoeden binnen Den Briel ten overstaen van eenige, daertoe te committeeren, te mogen vercoopen, mits de penningen daervan procederende te stellen op 't gemenelants comptoir den penning 16, blijvende van gelijcke nature als de goederen sijn, ende dan 1/3 remissie van de seeckere rentges op 't comptoir van Coolwijck, gemerckt sij door de gevangenisse ter zee t'enemael sijn geruïneert. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van 't Hoff.

237. De capiteynen ende leveransiers onder de Admiraliteyt van Amsterdam clagende mede nae lange sollicitatiën aen haer achterstal niet te connen geraecken, daerdoor in groote ongelegentheyt sijn gebracht ende perickel loopen omme haer goederen bij executie te sullen werden vercoft, daermede sij dan t'enemael souden wesen geruïneert, versoecken daeromme alsnoch prompte betalinge.

Is goedtgevonden dat, soo haest middelen ingewillicht sijn, daertoe de leeden den anderen op 't hoochsten vermanen, dese luyden ende alle andere nootelijcke lasten sullen werden betaelt.

238. De resolutiën t'sedert den 14en martii bij den heer raetpensionris ingestelt ende gelesen sijnde, ende bij de heeren Eedelen geremarcqueert het protest bij de leeden gedaen op de acte van Haer Edelheden daerbij sij Sijn Hoocheyt vercooren ende versocht hebben in haer ordre, onder andere clausulen haer qualificeerende te representeeren het plattelant, hebben daerop geseyt dat recht over hondert ende meerder jaren van haer voorouders ontfangen te hebben, hebben daeromme, opdat naemaels niet en schijne alsoff sij 't ongemerckt hadden laten deurgaen, geraden gevonden contra-protest te laten teyckenen.

D'leeden hebben van haer sijde gepersisteert ende versocht copie van de munimenten, d'welcke de heeren Eedelen meynen tot justificatie van haer recht te dienen, omme nae examinatie daertegen te mogen seggen 'tgene haer geraden sal duncken.

239. Is bij den raetpensionaris voorgedragen dat den dach van morgen is bestempt geweest omme het tresorierampt-generael te vergeven, op dat presuppoost dat de heer Goch al ter aerde gebracht soude sijn, dan 'tselve sal eerst morgen naenoen geschieden ende alsoo de eerbaerheyt wel vereischt dat hij eerst begraven mochte sijn voor ende alleer 'tselve ampt te vergeven, soo sullen nochtans d'andere provinciën, soo men verstaet, daermede seer haesten, derhalven de leeden gemaent sijn het ten langsten overmorgen gereet te willen houden ende een bequaem persoon te verkiesen omme ter Generaliteyt in te brengen, in welcken gevalle d'andere provinciën dese provincie nae alle apparentie daerinne sal believen, als hebbende gevoelt voorgaende swaricheyt omdat de heer Goch geen Hollander en was.

Dinsdag 7 april 1637

240. Cornelis van Sijbesteyn versoeckt seeckere waeranden ende duynen tusschen ... ende Hillegom van sijn leen te mogen uytgeven in erffpacht, blijvende sijn leen onverkrenckt. Hierop te hooren 't advijs van de stadthouder ende griffier van de Leencamer.

241. Burgemeesteren van Haerlem versoecken dat de heer van Assendelft alsnoch mach werden geordonneert binnen 8 dagen op haer rescriptie nopende het recht van ius patroonaetschap over de kerck van Heemskerck te antwoorden, op peyne van versaeck.

Fiat in handen van de voorss. heer omme binnen 8 dagen daertegen te seggen 'tgene hem goedtduncken sal.

242. De heeren Staten-Generael bij haer brieff van de 4en april versoeckende de quote van dese provincie te willen furneeren tot de ponten en buspoeder voor 't veldleeger in minderinge van 't halff millioen daertoe voor desen versocht, is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden sullen letten hoeveel dese provincie daermede op den staet van oirloge is beswaert, om daernae te disponeeren.

243. Heyndrick Jansz. de Lange, bij Schenckenschans aen fortificatie gemaeckt hebbende, versoeckt betalinge van sijn noch resterende penningen tot 46.000 gulden volgens de belofte, is goetgevonden dese ende alle diergelijcke requesten te renvoyeeren aen de heeren Staten-Generael.

244. De heeren van Amsterdam hebben versocht dat den admirael Dorp mach werden aengeschreven ende geordonneert op 't spoedichste met sijn bijhebbende scheepen in zee te gaen, sonder nae coopvaerders die nae de wint haecken te wachten, gemerckt daeraen ten hoochsten gelegen is.

Is verstaen dat hierover sal werden gecommuniceert met Sijn Hoocheyt ende aen deselve versocht brieven ten fijne voornoemt aen de gedeputeerden, die derwaerts sullen gaen om Dorp in zee te presten, daertoe gecommitteert sijn de heeren van Rotterdam ende Enchuysen.

245. Versoecken oock dat het besoigne op den vrijen handel nae Brasijl, voor desen aengelecht met Sijn Hoocheyt ende gehouden te sullen werden op hoope van een goede uytcoompste, doch met alle ernst mach werden gevordert, vermits den op- off onderganck van de Westindische Compagnie daeraen hangt.

Is goedtgevonden dese naenoen met Sijn Hoocheyt te confereren, opdat de saecke bevordert ende sonder tijtverlies affgedaen mach werden.

246. Verclaren voorts de burgemeester Jacob van Neck gecommitteert hebben in de Raet van State ende de burgemeester Andries Bicker in de Admiraliteyt tot Amsterdam, versoeckende dat deselve voor aengenaem gehouden ende behoorlijcke commissie ter Generaliteyt bevordert mach werden. Fiat als versocht.

247. D'heer raetpensionaris heeft voorgedragen dat de 8 schepen mette commandeur uyt zee gevallen, weder werden gereet gemaeckt, ende mitsdien recommanderende vanwegen Sijn Hoocheytdat een ander bequaem persoon tot commandeur daerover mach werden gestelt.

Is goedtgevonden een bequaem persoon van beleyt ende couragie te nomineeren, dan met Sijn Hoocheyt te communiceern ende te procureeren dat hij absoluyte commissie, sonder onder Dorp te staen, mach becomen, om in sijn goedt voornemen niet te werden belet.

248. Sijn weder binnengestaen de heeren Gecommitteerde Raden, die met corte doch seer bondige redenen hebben verthoocht haer leet te sijn dat sij soo dickwils Haer Ed. Groot Mo. moeyelijck moeten vallen met clachten over de groote noot ende schaersheyt van de finantie, die doch een yeder niet dan al te wel is bekent. Refereren haer voorts tot de specificatie, die sij onlangs daervan hebben gedaen, over 1.500.000 £ bedragende, daerinne sij noch veel nootsaecke lasten hebben versweegen, die nochtans mede betaelt sullen moeten ende t'samengevoecht bij de voorgaende over de 2 millioenen sal importeeren. Versoecken, bidden ende smeecken 'tselve doch ter harten te willen nemen ende haer van penningen voorsien, gemerckt anders niet mogelijcken sal sijn te scheyden sonder 't lant in 't uyterste gevaer te stellen, daervan sijluyden ontschuldich te willen sijn.

Dienvolgende is bij de heer raetpensionaris in deliberatie geleyt het middel van 't haertsteedgelt, ende uyt den name van de heeren Ed., d'heeren van Delft ende Schiedam serieuselijcken versocht daerinne te willen consenteeren, omme alsdan daerop een anthicipatie ende op de vordere middelen die noch geconsenteert sullen mogen werden, een notable negociatie te doen omme d'saecke buyten confusie te houden, maer de gemelte leeden sijn difficulterende gebleven, oock des andere daechs na resomptie.

Ten anderen het opleggelt van de grainen, daerop bij de heeren Ed. voorgeslagen is dat de heeren van Amsterdam distinctie souden willen maken tusschen inlantsche mette provinciale greynen ter eenre ende de uytlantsche greynen van buyten incomende ter andere sijde, ende dat de graencoopers ten aensien van haer consumptie mogen gestelt werden op een tax gelijck de wijncoopers in haer regard. Dan de leeden hebben oock nae resomptie des anderen daechs Amsterdam versocht te willen consenteeren soo 't leyt, ende de rest off in beschrijvinge off andersints aengenomen met haer principalen te communiceeren.

Ende ten derden omme te negocieeren de 295.560 gulden tot subsidie van de comptoiren die d'ordre van de affectatie niet en connen voldoen, opdat alsoo de capiteynen buyten clachten mogen werden betaelt.

Daerop oock nae resomptie des anderen daechs bij de meeste leeden verstaen is d'voorss. somme te negocieeren over alle comptoiren nae de gewoonlijcke ordre, doch d'andere leeden hebben daertegen gesustineert dat sulcx onredelijcken soude sijn, oock van seer schadelijcke consequentie, persisterende alsnoch dat de defectueuse comptoiren daermede behooren te werden belast bij negociatie.

Dinsdag 7 april 1637 nanoen

249. Dito naenoen conferentie met Sijn Hoocheyt ende mitsdien geen vergaderinge geweest.

Woensdag 8 april 1637

250. Bij de resomptie op de voorss. clachte van de heeren Gecommitteerde Raden ende poincten daeruyt repeterende, ende voorts soo hiernae volcht.

251. D'heer van Noortwijck ende andere hebben rapport gedaen van de besoigne ende conferentie met die van Wtrecht op de Ooster Vechtdijck, omme een sluys daerin te leggen, daertegen die van Wtrecht opposeeren, daerop sij nochtans geen recht en hebben omme sulcx te connen weeren.

Is goedtgevonden dat de geschriften van de advocaet Vijanen, naedat hij mondeling was gehoort, sullen werden geëxamineert off daerbij yet nieus te kennen wordt gegeven door de voorgaende gecommitteerden, omme nae rapport naerder te resolveeren.

252. Tonis Jansz. cum sociis, timmerman ende matselaer van Muyden ende Weesop, respective te kennen gevende dat sij de sluys in de Ooster Vechtdijck hebben aengenomen, daertoe veel voorraet opgedaen, ende andere wercken daeraen sij een goedt stuck gelts hadden connen mogen winnen, laten varen, versoeckende daeromme off met haer werck te mogen voortgaen off over haer interes gecontenteert te werden door commissarisen.

Dit is opgehouden totdat het voorss. examen ende rapport sal sijn gedaen, omme dan op de saecke ten principale te resolveeren.

253. Is bij de heer raetpensionaris rapport gedaen van de conferentie gister naenoen met Sijn Hoocheyt ter presentie van gedeputeerden op den vrijen handel van Brasijl gehouden, alwaer naedat de bewinthebbers van de Cameren van Zeelant, Maes ende Stadt ende Landen ter eenere, ende de bewinthebbers van de Camer tot Amsterdam ter andere sijde waren gehoort, eyntelijcken voorgeslagen is dat die van de voorss. drie Cameren een lijste souden maecken omme d'custe van Brasijl voor ses maenden te voorsien van alle voorraet, ende dat een seeckere tijt soude werden gestelt binnen d'welck sij sulcx sullen moeten presteeren, off dat bij gebreecke vandien den vrijen handel opengelaten sal werden ende dat de retoeren over de Camers nae behoorlijcke proportie souden werden verdeelt, daerop hier omvrage gedaen sijnde off sulcx smakelijcken soude mogen wesen om de saecke bij accommodatie aff te doen tot gerustheyt van de Compagnie.

Daernae hebben d'heeren van Amsterdam in 't lange verclaert dat de voorss. Compagnie niet machtich en is d'saecke selffs uyt te voeren, wijsende aen de defecten van de voorss. drie Cameren van 't jaer 1630 tot 1635 incluys, wesende ses jaeren, naementlijcken dat se te cort gesonden hebben 106 schepen, 3.141 matroosen, 1.818 soldaten, 1.273.540 gulden, met veel redenen daernevens dat den vrijen handel niet can geslooten werden, bewijsende sulcx met veel exempelen van Oost-Indiën, daeruyt alle de oirloge sijn ontstaen, ende buyten twijfel hier oock swaricheyt sal causeeren, met versoeck dat de leeden gelieven sulcx te apprehendeeren, ende alsoo de leeden waren van verscheyden opiniën is d'saeck gehouden in naerder resomptie.

254. Voorts is bij de heer raetpensionaris in omvrage gebracht off de leeden gereet sijn omme het tresorierampt Generaliteyt te vergeven, ende wat forma in desen best sal wesen te houden, off drie off één persoon ter Generaliteyt in te brengen, omme best het oogemerck van dese provincie te treffen ende uyt te wercken.

Is goedtgevonden op morgen voorslagen te doen van persoonen die men acht daertoe bequaem te sijn, omme dan daeruyt een te verkiesen ende denselven ter Generaliteyt in te brengen ende te bevorderen dat die bij de andere provinciën mach aengenomen werden.

255. Van gelijcken off de leeden verstaen dat vacerende ruwaertschap van Putten ende de vacerende capiteynschappen nu sullen werden vergeven, gelijck eenige leeden daertoe aenmaningen hebben gedaen, dan off d'selve sullen werden uytgestelt tot nae Paesschen, daerop de heeren van Dordrecht versochten dat eerst mochte werden gedecideert off den ruwaert gehouden sal sijn de verpondinge, tot laste van dat ampt bij 't redres generael gestelt, dan niet, gemerckt den overleeden tot noch toe niet betaelt en heeft, is verstaen dat de voorss. ampten voor Paesschen sullen werden bij nominatie vergeven omme de sollicitanten van de moeyelicheyt ende costen te verlossen; dat oock het ruwaertampt sonder merckelijcke ondienst niet langer leedich can staen, ende sal soowel den overleeden als de aencomende ruwaert de verpondinge voornoemt volgens 't gemene gebruyck moeten betalen.

256. Daernae is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van de 7en april, dat in de rekeninge van de weduwe van Philips anno 1615 is gepasseert een acte van 22.800 gulden ter saecke van 22,800 gulden aen de ambassadeur van Sweeden, ende dat in de rekeninge van 't jaer 1618 d'selve acte ter quader trouwen van de lias in de Rekencamer is gehaelt, daerop ordonnantie van de Raet versocht ende vercregen, oock in rekeninge gepasseert, ende een copie aen voorss. lias gehangen, daerop goedtgevonden is Jan Schats, gewesen commis, te hooren om bericht ende deselve daerop uytstel nemende, denselven te houden in bewarenderhant, daernae te brengen op de Gevangenpoort, alle sijne cassen ende kisten te saiseeren, toe te segelen, in een camer te bewaren, die mede toe te sluyten, om daernae te ondersoecken off ijts meer van de Generaliteyt gevonden soude connen werden daer fraude onder soude mogen schuylen. Daerop geen deliberatie en is gevallen.

257. De heeren Edelen hebben bij occasie van de deliberatie op den handel van Brasijl wederom doen voordragen haer oude gesustineerde omme meerder gesachs van 's lantswege te mogen hebben in de Westindische Compagnie volgens de deductie voor desen bij haer nevens de poincten van beschrijvinge overgegeven, versoecken dat daerop naerder regard mach werden genomen.

Is verstaen dat, voor desen daerop gedelibereert sijnde, goedtgevonden is d'saecke daerbij te laten, sonder vorder in beschrijvinge te brengen, daerbij d'leeden alsnoch hebben gepersisteert.

258. Op 't versoeck van de heeren van Enchuysen is goedtgevonden dat haer burgemeesteren sal werden geëxcuseert van de commissie omme nae Helvoetsluys te gaen ende den lieutenant-admirael Dorp met sijn bijhebbende scheepen in zee te helpen, mits dat d'selve commissie sal werden uytgevoert bij die van Rotterdam ende de heer Harberts, die vanwegen Haer Ho. Mo. daertoe is gecommitteert, d'welcke morgen vroech de reys sullen aennemen.

Donderdag 9 april 1637

259. Die van de Westindische Compagnie dat de moyenneurs van Dordrecht, Delft ende Amsterdam, in voorgaende jare gecommitteert over het different van de soutvaert ten aensien van de recognitie, dat doemaels opengelaten is, daervan nu 5 jaren verloopen sijn, bij den anderen mogen comen ende de saecke affdoen, is gestelt in handen van de voorss. moyeneurs omme te examineeren ende te dienen van bericht wat best vorders hierinne sal dienen gedaen.

260. De gemene boeckhouders, reders ende visschers tot Rotterdam clagende over de groote schade van de Duynkerckers van tijt tot tijt gedaen, die niet langer sonder totale ruïne can geleden werden, versoecken daeromme met meerder convoyen versien te werden, off sullen alle de zee moeten laten. Gelijcke clachten is oock gedaen bij de heeren van Delft, Schiedam ende Briel, die daertoe gelijcke versoeck doen, ende oock dat de 5 fregatten voor de Cleyne Visscherie spoedelijcken mogen werden gereet gemaeckt, met furnissement van de penningen daertoe nodich.

Daertoe oock is gelesen een brieff van de heeren Staten-Generael van den 4en april omme de quote in 60.000 £ tot de voorss. 5 fregatten aen de ontfanger-generael Doblet in minderinge van de staet van oirloge.

Is goedtgevonden dat hiernae op meerder convoy sal werden gelet, ende dat de heeren Gecommitteerde Raden d'quote deser provincie tot de voorss. fregatten sullen versorgen uyt de gereetste midden die haer ter hant sullen werden gestelt.

261. De heer Broeckhoven heeft vanwegen heeren Gecommitteerde Raden gerapporteert dat de voerluyden van de wagens ende treckpaerden van 't jaer 1635 ende 1636 t'samen moeten hebben ontrent 800.000 gulden, ende niet seeckerder connen werden betaelt als uyt de verpondinge, gelijck tot noch toe altijt is geschiet, maer dat dan omme de affectatie te connen voldoen, het cort soude moeten maentelijcken werden genegocieert.

Is geconsidereert dat op de voorgeslagen voet de affectatie lichtelijcken soude connen werden gediverteert, ende mitsdien niet geraden gevonden die [te] volgen, maer bij resomptie naerder te letten hoe best dese luyden haestich, gelijck het bilck is, sullen connen werden betaelt.

262. Is wederom bij resomptie in deliberatie geleyt het middel van 't haertsteedgelt, gemerckt sonder dat consent niet mogelijcken sal sijn de saecke in ordre te houden off oock de vergaderinge van den anderen te laten scheyden.       Â

De heeren van Delft ende Schiedam, hoe serieuselijcken haer de groote ende roepende noot van de finantie beneffens de andere leeden wierde voorgedraen, ja soodat men duchte d'selve sal barsten eer men het weet, conden echter tot geen consent bewogen werden.

263. Insgelijcx het middel van 't opleggelt van de grainen, daer men nu soolange besich is geweest ende een affscheyt van dient gemaeckt te werden, opdat de gedreychde confusie mach werden verhoet.

De heeren van Amsterdam mede versocht sijnde als vooren omme de groote noot bij provisie te consenteeren over greynen van buyten comende, onder conditie dat de reste in de naest volgende beschrijvinge sal werden gebracht, hebben gesecht dat men haer sulcx niet behoort te vergen, gemerckt sonder de inlantsche greynen mede te beswaren niet practicabel wesen sal.

264. Bij den heer raetpensionaris Cats voorgedragen sijnde off alle de leeden gereet sijn omme voorslaginge van bequame, habile, getrouwe ende in 's lants saecken wel ervarene persoonen te doen, ende dan sonder tusschencomen van tijt te proceren tot nominatie van een uyt deselve persoonen te nomineeren tot het vacerende tresorierampt-generael van de Geünieerde Provinciën, ende daerop geantwoort sijnde bij alle ja, sijn dienvolgende voortgegaen tot de voorss. saecke ende eerst tot voorslaginge van de naevolgende persoonen:

de commijs Johan Verhaer met

XI

de tresaurier Volbergen met

III

Cornelis van Beveren, ambassadeur extraordinaris, met

XVII

d'pensionaris Govert Brasser met

XVII

d'pensionaris Beaumont van Rotterdam met

XI

d'burgemeester Jan van Foreest met

III

d'rekenmeester Nannigh van Foreest met

VII stemmen

Daernae procederende tot nominatie van een persoon uyt d'selve, is bij de heeren Edelen genomineert de commis Verhaer; bij Dordrecht, Haerlem, Amsterdam, Gorcum ende Schoonhoven d'heer Beveren, ende bij alle d'andere leeden de pensionaris Brasser, ende is voorts goedtgevonden dat de gemelte Brasser Sijn Hoocheyt sal werden voorgedragen, met versoeck omme de goede hant te willen bieden dat deselve persoon bij de andere provinciën voor aengenaem mach werden gehouden ende tot het voorss. tresorierampt geëligeert; dat de voorss. communicatie met Sijn Hoocheyt gehouden sijnde, den persoon van Brasser oock ter Generaliteyt sal werden gepresenteert ten fijne voornoemt, omme alle 'twelcke te doen sijn gecommitteert een uyt de ordre van de heeren Edelen, van Haerlem, Delft, Amsterdam ende Alckmaer metten raetpensionaris, d'welcke datelijcken sijn gegaen om haer commissie te verrichten.

265. Daernae gelesen sijnde een missive van de 20en martii uyt Venetiën van de secretaris Sonnevelt, dat de Fransche vloot heeft aengedaen het eylant van Sardeinge ende aldaer gelandt hebbende 6.000 man te voet met 300 paerden, het casteel Orestant bemachticht, verseeckert ende groote buyt becomen, daerop vanwege Vranckrijck groot seecours derwaers wert gesonden omme de victorie te vervolgen.

Meynt voorts nodich te sijn dat daer notificatie mach werden gedaen dat de Nederlantsche schepen haer niet en geven in dienst van Spangiën, daer haer het groot proffijt toe aenlockt ende wel bitter soude connen opbreecken; dat insgelijcx mach werden belet de vaert op Archipellago, gemerckt den Grooten Heer anders 'tselve dreycht aen de hooffden van de ambassadeurs te verhalen. Daerop geen deliberatie gevallen is.

266. Is noch gelesen een brieff van de heer ambassadeur Lier den 3en april uyt Parijs, dat hij gister sijn affscheyt van de coning heeft genomen, d'welcke verclaerde sijn goede affectie tot desen Staet ende omme het tractaet heylichlijck te onderhouden, dat de mareschalck de Sattillion in 't leste van april met sijn leger tot onser assistentie gereet sal sijn, versoeckende wij van onser sijde van gelijcken willen doen. Voorts dat den gemelten ambassadeur wijders sijn affscheyt sal nemen omme binnen 4 Ã 5 dagen over Diepen een keer herwaerts te mogen doen.

Dat het tractaet tusschen Vranckrijck ende Engelant noch niet geslooten is, maer den secretaris reyst gestadich over ende weer, ende soude den keurvorst oock een keer uyt Engelant nae Hollant doen.

Voorts dat den grooten vice-roy van Napels ontrent het eylant S.t Margrieta door Sijn Ma.ts ordre verbrant is, heeft oock heenegesonden omme 'tselve lant ende generale met uytgehongert Spaens garnisoen beset, te vermeesteren.

267. Is rapport gedaen van de examinatie van de stucken bij de advocaet Vijanen wegen de heeren van Wtrecht opte gelegentheyt van de Ooster Vechtdijck overgegeven, dat daerinnen niet en is omme 't voorss. werck te beletten, als spreeckende van de lange possessie van de eygenaers van de dijck, sonder welckers consent die nae rechten niet can werden geopent, van haer octroy ende interes, meynende daeromme dat het voorss. werck sijn voortganck behoort te hebben.

Is goedtgevonden dat dit werck sijn voortganck sal hebben ende mitsdien op de requeste van de matselaer ende timmerman te appostileeren haer aengenomen sluys te voltrecken. Ende sal de keur ende schou van de Ooster Vechtdijck gelaten werden alsoo d'selve tot noch toe is geweest aen de waerschappen.

268. Heyndrick Jansz. d'Lange nochmaels te kennen gevende dat hij voor Schenckenschans het fort Imelia heeft gemaeckt onder belofte van prompte betalinge, daervooren onder anderen hebben geteyckent d'heer van Noortwijck, de heer Beaumont, burgemeester tot Dordrecht, d'burgemeester Oetges van Amsterdam ende de heer Harberts van der Goude, ende can nae lange sollicitatie aen geen betalinge geraecken, onaengesien hij sijn werck met groot perickel ende veel bloets van over de hondert persoonen tegen 't gewelt van de vijant heeft voltrocken, daervan hem noch rest 46.000 £, versoeckt venia agenda omme de voorss. 4 persoonen voor 't Hoff van Justitie te mogen betrecken.

Is goedtgevonden dit versoeck van veniam agendi als onredelijcken ten aensien van de persoonen die vanwegen dese provincie getekent hebben, sal affslaen ende letten wat quote Hollant in de voorss. somma noch schuldich is, omme dan op de betalinge te resolveeren ende de rest aff te wijsen aen de Generaliteyt.

269. Is voorts bij resomptie in deliberatie gebracht omme den orateur Haga alsnoch van sijn resteerende tractement, verschooten gelt ende andersints mach werden betaelt, gelijck de gelegentheyt van een out-minister van den Staet sijnde onder een barbarische natie op 't hoochste vereyscht, opdat hij met lieff nae 't vaderlant mach keeren, 'twelck bij Sijn Hoocheyt wert gerecommandeert.

De leeden verstaen alle eenpaerlijcken dat meer als tijt is dat desen heer moet werden geholpen, maer waer de penningen te vinden sal naerder moeten werden geresolveert.

270. De stadthouder van de leenen advijserende opte requeste van Cornelis van Sijbesteyn, onlangs hiervooren gedient, sal men sijn versoeck wel mogen consenteeren, mits dat de leenen die hij in erffpacht sal uytgeven, van de Graeffelijckheyt sullen werden te leen gehouden, gelijck in regard van anderen wel is geschiet. Fiat als 't voorss. advijs.

271. Sijn binnengestaen de heer raetsheer De Wit ende d'advocaet-fischael proponerende vanwegen Sijn Hoocheyt ende geassumeerde heeren op 't redres generael omme de doleantiën met ordre te beginnen ende op een goeden voet te voltrecken, gaerne souden weten de intentie van de vergaderinge op de naevolgende drie poincten:

1. off sij de besoigne sullen beginnen op deselve voet als de heeren commissarisen volgende haer instructie hebben gedaen, bij steeden ende quartieren van Dordrecht eerst ende soo voorts vervolgens off andersints;

2. off, soo wanneer een stadt, quartier off plaetse 't besoigne sal wesen voltrocken, daervan openinge sal werden gedaen publijckelijcken, off bekent gemaeckt, off 'tselve ophouden totdat 't besoigne in 't geheel over alles sal sijn voltrocken ende gedecideert;

3. bijaldien eenige parthijen souden mogen wesen overgeslagen ende sulcx niet beswaert sijn, off sij d'selve sullen mogen beswaren ende die te laech gestelt sijn, vorder beswaren tegen een 5en en 8en penning respective.

Eenige leeden hebben hiervan versocht copie omme met haer principalen te communiceeren ende daernae haer last in te brengen.

Vrijdag 10 april 1637

272. Bij resomptie is in deliberatie geleyt wat te doen op 't middel van 't haertssteedgelt, begreepen in 't vijffde poinct van de beschrijvinge, daerop de heeren van Delft ende Schiedam niet bewogen connen werden.

Die van Delft sijn alsnoch versocht de swaricheyt doch te willen apprehenderen, het consent uytwercken ende aen de heeren Gecommitteerde Raden inschrijven, off bij non-consent sullen de heeren Gecommitteerde Raden met Sijne Hoocheyt communiceeren omme te letten wat vorder daerin sal dienen gedaen, vertrouwende dat die van Schiedam dan mede consent sal dragen.

273. Item noch het 14e poinct van de voorgaende beschrijvinge omme het opleggelt van de greynen, daerop de heeren van Amsterdam sijn singulier. De heeren van Amsterdam sijn insgelijcx versocht tot consent soo 't poinct leyt, ende de leeden sullen op de reste met haer principalen communiceeren omme consent uyt te wercken.

274. Voorts het 9e poinct omme het kleetgelt op de goude, silvere ende sijde lakenen te beneficeeren op de beste voet mogelijck. Is goedtgevonden, alsoo de leeden den anderen niet en connen verstaen, dat bij besoigne een bequaeme voet sal werden uytgevonden om ter naester bijeencoompste daervan openinge te doen.

275. Insgelijcx het Xe poinct omme het middel van 't cleynseegel te beneficeeren. Dit mede in besoigne naerder te prepareren op de beste voet mogelijcken.

276. Wijders [heeft] de heer raetpensionaris Cats voorgedragen de becommernis die Sijne Hoocheyt ende de heeren Gecommitteerde Raden sijn hebbende over de bedroeffden standt van de finantie ende sulcken menichte van menschen, die suchten, clagen ende kermen om haer betalinge, die perickel sullen loopen van desperatie. Geven daeromme in bedencken off niet beeter sal sijn de vergaderinge te houden voor gecontinueert. Immers soo dat eenige hare gedeputeerden op woensdach nae Paesschen wederom hier sullen laten vinden omme de nootelijcke besoignes ende ordonnantiën te prepareren tegen d'coompste van alle de andere leeden welcke ten langsten dinsdach daeraen mede hier souden sijn, omme dan bij der hant te nemen ende aff te handelen:

1. het last- ende veylgelt op de scheepen omme 't redres in de zee.

2. d'saecke van de solliciteurs, die soolange hebben gewacht.

3. de desolaten staet van de arme voerluyden van 't jaer 1635 ende 1636.

4. omme de drie petitiën van de Raet voor 't jaer 1635, 1636 ende 1637.

Ende omme de Gecommitteerde Raden ondertusschen yet ter hant te stellen daermede sij de saecke eenichsints gaende sullen mogen houden; dat de leeden voor 't scheyden gelieven te consenteeren boven de 500.000 £, tot noch toe bij Hoorn ende Enchuysen opgehouden, daerinne die van 't Suytquartier haer quote meest al hebben gefurneert noch te consenteeren een negociatie van 5 à 600.000 £.

Waerop gedelibereert wesende, is goedtgevonden dat de naest gelegene leeden beneffens de heeren Edelen ende Gecommitteerde Raden op woensdach naestcomende weder hier sullen sijn ende de nootsakelijcke besoignes prepareeren, soo die hiervooren sijn genoempt, alsmede op peck ende teer, 5 speciën als andersints. Ende nopende de Ie 500.000 £ te negocieeren is Hoorn singulier gebleven, tensij eerst middelen werden geconsenteert, immers het haertsteedgelt. D'reste sullen de leeden refereren aen haer principalen om last.

Sijn voorts de leeden weder aengemaent te willen considereeren hoe hoogelijcken desen Staet daeraen gelegen is dat de croone van Sweden in de wapenen mach werden gehouden, ende dien wegende alsnoch te consenteeren in de versochte subsidie. De leeden hiertoe goede inclinatie toonende hebben aengenomen 'tselve favorabel aen haer principalen te refereren, ende als middelen ingewillicht sijn daeruyt de betalinge sal connen werden gedaen, haer naerder last te verclaren.

277. Is voorts gelesen een concept van placcaet tegen de schippers die haer in dienst van de coning van Spangiën begeven off deselve eenige goederen van contrabanden toevoeren, bij de heeren Staten-Generael ingestelt, omme gearresteert te werden.

278. Op de requeste van de heer van Beverwaert naegesien sijnde voorgaende resolutie ofte appoinctement, dat van de rente daerbij gemelt, 10.600 gulden is aengenomen tot laste van 't comptoir van Mierop, d'welcke sijnde van andere nature als andere rente ende mitsdien nyet anders connen werden betaelt als ordonnantie. Is verstaen dat dese betalinge sal werden gelaten tot discretie van de heeren Gecommitteerde Raden omme d'selve te doen in de bester forme.

279. Pieter Lefort van Amsterdam omme continuatie van seureté du corps. Fiat als versocht.

280. Is voorts goedtgevonden te procedeeren tot nominatie van de 2 vacerende capiteynschappen van Sijms ende De Vries, beyde opte repartitie van het Noorderquartier, behoudens haer leeden haer vrijheyt omme te persisteeren bij de persoonen op de leste vergaderinge genomineert, off soodanige anderen als elck sal goedtvinden, vermits d'saecke, doen niet affgedaen sijnde, moet verstaen worden gelaten in sijn geheel. Dienvolgen sijn genomineert:

d'prince van Lansbergen

1

jo.r Arent van Schagen

19

capiteyn Beaumont

18

d'lieutenant Alewijnen

16

d'lieutenant Tomas d'Wit

17

d'vaendrich Grenu

3

Pieter d'Vlamingh van Oosthoorn

17

d'lieutenant Ruychaver

4

d'lieutenant Moenis

16

d'heer van Tuyl, ritmeester

1

d'lieutenant Pieter Percheval

2

281. Wijders vacerende ruwaertschap van Putten begreepen in 't poinct van de voorgaende beschrivinge, ende sijn daertoe genomineert:

jo.r Arent van Wassenaer, ritmeester

15

d'heer van Asperen

6

jo.r Adriaen van Naeldwijck

5

Cornelis van Aerssen heer van Wernhout

16

d'heer van Heenvliet

15

282. Ende nadien den handel van Brasijl, daeraen soo grotelijcx voor de welstant van de Westindische Compagnie gelegen is, nu soo lange heeft getrotteert ende niet langer sonder grooten ondienst uytgestelt can werden, soo sijn de leeden nochmaels versocht doch op een goede uytcoompste te willen dencken ende haer advijsen daerop verclaren.

Hierop gedelibereert sijnde hebben de leeden ten wedersijden gansch crachtige redenen bijgebracht, eenige, bijaldien den handel bij een precijse resolutie wort geslooten, dat dan de Compagnie nootsaeckelijcken sal moeten t'ondergaen, eensdeels omdat de Compagnie niet machtich sal sijn alle nootwendige behoeften derwaerts te senden; ten anderen dat anderen als niemant in Indiën mach coopen off vercoopen, dat sulcx smaeckt nae monopolie, dat in een lant ondragelijcken is, exempel aen de Oostindische Compagnie, die daervoor sooveel oirloge op den hals heeft gehaelt, ende veel andere gewichtige redenen meer. Aen de andere sijde soo wanneer den handel open blijft, dat dan de parthiculieren mette groote proffijten deurgaen ende de Compagnie mette sware lasten van de oirloge blijft sitten, d'welck nu in twee jaren aen recognitie ende vrachten ontfangen heeft ontrent 600.000 £, daer se anders met een capitael van 13½ tonne gouts soude connen winnen 51½ tonne gouts, ende veel gewichtige redenen meer, in voegen dat veel leeden swaricheyt maecken ter eenre off ter ander decisie te doen, ende is mitsdien de saecke alsoo in 't onseecker gelaten, onaengesien eenige sustineerden dat sonder resolutie de Compagnie mede sal moeten t'onder[gaen] ende de luyden in Brasijl van honger sullen moeten vergaen.

283. Lestelijck is gerapporteert dat den persoon van Govert Brasser, pensionaris van Delft, volgende voorgaende nominatie ter Generaliteyt was gepresenteert omme bij Haer Hoo. Mo. vercoren te werden op den voorslach van Hollant tot tresorier-generael, doch dat alvooren daertoe te comen goedtgevonden is op te soecken de instructie van de overleeden, bijaldien d'selve te vinden is, ende soo daer geen soude mogen sijn, dan een van nieus te maecken, omme daerop de verkiesinge te doen.

Daermede de vergaderinge naenoen ontrent drie uyren van den anderen gescheyden is omme bijeen te comen dynsdach nae Paesschen ende 8 dagen precijs, ende woensdach in besoigne te treden, sonder nae den anderen te wachten, gemerckt den dienst van 't lant sulcx ten hoochsten vereyscht. Ende ben ick Sijbrant Schot in 't geselschap van de heer secretaris Teengs noch dien avont op Leyden gereden ende 's anderen daechs over het Haerelemermeer met stilte over Amsterdam des avonts ten acht uyeren, wesende den XIe april Paessavont, eerst tehuys gecomen. 1637. Met gaen ende keeren XXXIIII dagen.